Een keuze voor oorlog met Iran is oliedom

Maandag was er een aanval op Iraanse doelen in Syrië, waar Iran het Assad-regime steunt. De aanval is niet opgeëist, maar de vermoedelijke dader is volgens velen Israël, dat al vaker luchtaanvallen heeft uitgevoerd op het buurland. Net als de Amerikaans-Frans-Britse aanval vorige maand zijn ook dergelijke aanvallen in strijd met het internationaal recht. Er zouden meer dan twintig Iraniërs bij de aanval zijn omgekomen.

Premier Netanyahu van Israël deed er maandagavond nog een schepje bovenop. Tijdens een presentatie, die gebaseerd zou zijn op tienduizenden geheime documenten over het Iraanse nucleaire programma waarop de Israëlische geheime dienst de hand heeft weten te leggen, beweerde hij dat de afspraken over het nucleaire programma niet werken. Het land zou onbetrouwbaar zijn en in het verleden een kernwapenprogramma hebben gehad. Er zou zelfs, op papier, nog altijd aan dit programma worden doorgewerkt. Door Iran is dit alles altijd ontkend.

Deze ontwikkelingen vinden plaats tegen de achtergrond van een naderende Amerikaanse deadline over het nucleaire akkoord met Iran. Uiterlijk 12 mei moet president Trump namelijk besluiten of de VS zich aan de afspraken houdt of dat het deze schendt en eerder opgeschorte sancties weer invoert. EU-landen, waaronder Nederland, waarschuwen de VS de deal niet op te blazen.

Die waarschuwing is terecht. Het akkoord met Iran is namelijk de beste garantie dat Iran het nucleaire programma in het land niet verder uitbreidt. Als de VS de diplomatie hier de rug toekeert, dan is de kans levensgroot dat spanningen verder oplopen, wat mogelijk in een nieuwe oorlog kan resulteren. Haviken in de VS (en Israël) schreeuwen daar al om. Na oorlogen tegen Afghanistan, Irak en Libië – alle drie fiasco’s – hoeft niet toegelicht te worden waarom een keuze voor oorlog oliedom is.

Dat betekent natuurlijk niet dat Iran – dat zich tot nu toe steeds aan de afspraken in het akkoord heeft gehouden – vrij spel heeft. Als daadwerkelijk aan een kernbom wordt gewerkt, moet er door de internationale gemeenschap gehandeld worden. Maatregelen moeten dan genomen worden.

In dit verband is het opvallend dat EU-buitenlandchef Federica Mogherini heeft aangegeven de presentatie van Netanyahu niet overtuigend te vinden. Wellicht speelt hier op de achtergrond mee dat de Israëlische premier in het verleden al eerder heeft gelogen, bijvoorbeeld toen hij in 2002 met droge ogen beweerde dat Saddam Hoessein aan kernwapens werkte. Dat was een van de vele leugens die ons de Irak-oorlog (en indirect Islamitische Staat) bracht.

Hoe dan ook, vergaande beschuldigingen zoals die van Netanyahu moeten onafhankelijk onderzocht worden. De beste manier om dat te doen is door de inspecteurs van het Internationaal Atoomenergie Agentschap, die juist vanwege de deal met Iran grotere toegang in het land hebben.

Bovendien moet niet onderschat worden wat het effect op Noord-Korea is van Amerikaanse onbetrouwbaarheid richting Iran. Wat moet Kim Jong-un straks denken als de Amerikanen tijdens de onderhandelingen beloven zijn land niet aan te vallen als hij zijn kernwapens opgeeft?