Vang Afghaanse vluchtelingen op in paleizen

Met de onverwacht snelle val van Kaboel kwam een chaotische reddingsactie op gang die helaas voortijdig moest worden afgebroken. Honderden Afghanen zoals tolken, beveiligers en keukenpersoneel, al dan niet samen met hun gezinsleden, kwamen met de door Defensie opgezette luchtbrug in ons land aan.

Nieuwsuitzendingen op televisie toonden beelden dat in allerijl noodopvanglocaties waren ingericht, zoals in het Groningse Zoutkamp, de Harskamp bij Ede en het Marine-complex in Amsterdam.

Een jeugdig familielid die tijdens het NOS Journaal de beelden van de spartaans ingerichte opvangruimten zag, maakte een cynische opmerking: “Die mensen hebben voor ons gewerkt en hebben alles moeten achterlaten omdat ze met de dood worden bedreigd. Waarom krijgen ze geen tijdelijk plekje in Paleis Huis ten Bosch, Paleis Noordeinde of het Paleis op de Dam in Amsterdam? De koning maakt nu toch met zijn patserige speedboat van vier miljoen de zee onveilig bij zijn optrekje in Griekenland. Of hij is met het regeringsvliegtuig naar Argentinië gevlogen om daar grote lappen vlees op de barbecue te leggen!”

Zo gek was de opmerking niet. In 1946 liet de overgrootmoeder van Willem-Alexander, Koningin Wilhelmina, een vleugel van Paleis Het Loo vrijmaken voor vluchtelingen, nabestaanden van verzetsstrijders en officieren uit Nederlands-Indië.

De tweede repatriëringsgolf ontstond na 5 december 1957 oftewel ‘Zwarte Sinterklaas’, toen de Indonesische regering alle Nederlanders in Indonesië tot ongewenste vreemdeling verklaarde. Zo werden in 1958 ruim 500 repatrianten in de legerplaats Budel opgevangen om van daaruit naar contractpensions doorgestuurd te worden.

Inmiddels had Oud-koningin Prinses Wilhelmina weer een deel van haar paleis vrijgemaakt voor mensen die halsoverkop Indonesië moesten verlaten. In februari 1958 behoorden 72 van hen tot de gelukkigen die in Paleis Het Loo werden opgevangen.

Vertrekken waar in 1953 nog evacuees van de Watersnoodramp verbleven, werden opnieuw behangen en gestoffeerd en tot compleet ingerichte zit-slaapkamers omgebouwd. Ook was er een eetzaal die ’s avonds als studiekamer gebruikt kon worden en bovendien een met rotanmeubelen ingerichte recreatiezaal met televisie, een luxe die Wilhelmina zichzelf niet eens gunde. Haar dochter, koningin Juliana, kwam regelmatig langs om naar ‘de buis’ te kijken.

Kinderen mochten in de paleistuin spelen en de inwendige mens werd verzorgd door hotel De Keizerskroon, een horecaonderneming die nog steeds een begrip is in Apeldoorn. Indo’s konden deze ‘Hollandse kost’ niet echt waarderen en klaagden hier onderling wel eens over.

Na een verblijf van maximaal zes maanden in Paleis Het Loo mochten de repatrianten de speciaal voor hen aangeschafte inboedel naar hun nieuwe huis meenemen. Dit werd als een bijzonder, vorstelijk gebaar gezien.