Thanksgiving is een Nederlands feest

Thanksgiving is een typisch Amerikaanse feestdag die verder maar op een paar plekken buiten de Verenigde Staten wordt gevierd. In buurland Canada, in het Afrikaanse Liberia, Grenada, een heel klein Australisch eilandje in de Stille Oceaan en in Leiden.

Sterker nog de Thanksgiving traditie, in de VS misschien nog wel belangrijker dan Kerst, is eigenlijk een Nederlands feest dat door de kolonisten die enige tijd in Leiden verbleven, meegenomen is naar wat nu de VS is. Het wordt nog steeds ieder jaar gevierd in de Leidse Pieterskerk. De Amerikaanse ambassadeur in Nederland twitterde er vandaag een foto van. De video boven is van vorig jaar.

De eerste Amerikaanse kolonisten waren Puriteinen, streng gelovige protestanten die Engeland ontvlucht waren vanwege de onderdrukking en naar Nederland kwamen, aangetrokken door de hier heersende religieuze tolerantie en groeiende welvaart. In 1608 vestigden ze zich in Leiden, toen de tweede stad van Nederland. Van integratie was echter geen sprake, vertelt Kennislink :

In hun Leidse jaren probeerden ze een hechte groep te blijven: als trouwe Engelse onderdanen, ondanks de vervolgingen in hun eigen land, hoopten ze ooit als gemeenschap hun geloof te kunnen belijden op Engels grondgebied. Maar het Engelse moederland bleef vijandig tegenover de Pilgrims en de Engelse koloniën in Amerika vormden een andere optie. Leiden was vanaf het begin slechts een tussenstop. De Puriteinen probeerden contacten buiten de groep daarom zoveel mogelijk te vermijden en ze trouwden voornamelijk onderling.

Dat lukte nog wel bij de oude generatie maar bij de jongeren ging het ‘mis’. De kinderen kregen steeds meer contact met de Hollanders. Tot groot verdriet van de ouders. Ook verder was het leven niet rooskleurig. De Puriteinen konden amper werk vinden en teerden op hun spaargeld in.

Tien jaar later werd het onrustig in Holland. Twee stromingen protestanten raakten letterlijk slaags met elkaar. Hoewel de Puriteinen niets met het conflict te maken hadden werden ook zij slachtoffer en mishandeld door baldadige lieden.

De Puriteinen vertrokken uiteindelijk vanuit Delfshaven met het schip de Speedwell naar Plymouth en voeren vandaar samen met de Mayflower naar de Nieuwe Wereld. Daar vestigden ze zich aan de Amerikaanse oostkust en begon de Thanksgiving-traditie. In 1621 werd het voor het eerst gevierd, naar model van de jaarlijkse viering van het  Leidens Ontzet , de legendarische bevrijding van de stad op 3 oktober 1574: 

De gehouden kerkdienst, met het gebruik van vertaalde Nederlandse liederen, en vervolgens de gezamenlijke maaltijd: dit zijn elementen van de Drieoktoberviering die de Pilgrims meenamen uit Leiden en introduceerden in Amerika.

Overigens was de vorm van Thanksgiving niet het enige dat de Pilgrims vanuit de Nederlandse Republiek meenamen naar hun nieuwe land: 

De tolerantie ten opzichte van verschillende geloven was groot in de jonge Republiek, zeker in vergelijking met de rest van Europa. Dit sprak de Pilgrims erg aan en van alle religieuze groeperingen die in Amerika neerstreken, stelden zij zich het meest tolerant op.(…) Ook wilden de Pilgrims een scheiding van godsdienst en staat en namen daarom het principe van het Hollandse burgerlijk huwelijk over. De democratische verkiezing van hun stedelijk bestuur was naar voorbeeld van de Leidse buurtschappen.

Die kernwaarden hebben grote, tot op de dag van vandaag merkbare, invloed gehad op de vormgeving van de Amerikaanse samenleving.