Afrikaanse landbouw bedreigd door 'koloniaal' hulpplan G8

De G8-landen hebben met tien landen uit Afrika landbouwafspraken gemaakt. Het doel is het doen groeien van de Afrikaanse landbouw. Tegen 2022 moeten dan vijftig miljoen mensen uit de armoede gehaald zijn, dankzij het zogenoemde ‘New Alliance-programma’. Klinkt lovenswaardig, maar critici waarschuwen dat men niet te vroeg moet juichen. De afspraken kunnen contra-effectief werken en veel kleine, lokale landbouwers in Afrika in problemen brengen, in het voordeel van grote westerse multinationals.

Critici menen dat het programma een vorm van neo-kolonisme is. De tien deelnemende landen moeten voldoen aan zeer strenge voorwaarden, waaronder het hervormen van het belastingstelsel en het wijzigen van wetten over grondgebruik en het aanpassen van wetgeving over patenten en zaden. Grote multinationals zouden hierdoor bevooroordeeld worden, tegenover kleine, lokale boeren.

Achter de schermen van de tien deelnemende landen – Benin, Burkina Faso, Ethiopië, Ghana, Ivoorkust, Malawi, Mozambique, Nigeria, Senegal en Tanzania – oefenen grote bedrijven uit de agro-industrie, zoals Nestlé, Unilever en het Noorse meststoffenbedrijf Yara, zware druk uit via lobbyisten. De tien landen hebben inmiddels ingestemd met meer dan tweehonderd maatregelen om het voor westerse bedrijven makkelijker te maken in hun land te investeren. Nigeria heeft bijvoorbeeld besloten de energiesector te privatiseren, om het plan ter wille te zijn. Ook is grond beloofd aan de grote bedrijven. De regering van Malawi stelt vanaf 2015 maar liefst 200.000 hectare grond ter beschikken aan de bedrijven. Ook zijn de regels over het exporteren van gewassen versoepeld.

De Belgische speciale rapporteur van de VN, Olivier de Schutter, heeft veel kritiek op het programma. Afrika is één van de laatste onontgonnen gebieden op het gebied van grootschalige, commerciële landbouw. De Schutter:

De regeringen hebben in het duister dit akkoord gesloten, zonder langetermijnvisie of rekening te houden met kleine boeren […] Dit is ook een gevecht om land, investeringen, stelsels van zaden en vooral politieke invloed.”

De parlementsvoorzitter van Tanzania waarschuwt voor een stap terug naar de tijd van het kolonialisme:

Door dit akkoord zullen onze boeren afhankelijk worden van geïmporteerde zaden. Dit gaat zeker gevolgen hebben voor kleine landbouwers. Dit gaat ook een einde maken aan innovatie op lokaal niveau. We gaan terug naar de tijd van het kolonialisme. Boeren zullen hun grond niet kunnen bewerken zonder grondstoffen te importeren. Zo worden ze afhankelijk van de volatiliteit van de internationale prijzen. De multinationals zullen daarvan profiteren.

Het New Alliance-programma komt voort uit de G8-top in Camp David in 2012. De donorlanden besloten om minder geld uit te geven aan directe ontwikkelingshulp, maar juist in te zetten op investeringen door westerse bedrijven in de Derde Wereld. De CEO van Nestlé ziet de toekomst dan ook rooskleurig in. Volgens hem zal het New Alliance-programma ook de kleine boeren ten goede komen. Zo is het bedrijf van plan om gedurende tien jaar elke jaar tienduizend gezinnen een miljoen cacaoplanten en twee miljoen koffieplanten te bezorgen.

The Guardian: G8 New Alliance condemned as new wave of colonialism in Africa MO: Rijke landen bedreigen Afrikaanse landbouw met hulp

cc-foto: CYMMIT