'Alleen vaccinatie van jongeren kan het virus stoppen'

Maria Van Kerkhove, technisch leider van het Covid-19 team van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO, is de vrouw die de volkeren van de planeet aanvoert in de strijd tegen het virus. Het Duitse magazine Der Spiegel interviewde haar over de pandemie die al een jaar de wereld teistert.

Op 1 januari ontving ze een email waarin gewaarschuwd werd dat er een cluster aan besmettingen was met een onbekende ziekteverwekker in de Chinese stad Wuhan. Van Kerkhove vertelt dat ze vaker dergelijke meldingen krijgt rond de feestdagen maar dat het bericht dit keer meteen haar aandacht trok, vanwege de omvang van de besmettingen en het feit dat de Chinese wetenschappers spraken van een nieuw verschijnsel. “De Chinezen hebben hele goede laboratoria. Als zij de ziekteverwekker classificeerden als ‘onbekend’ dan was er een hoge kans dat het om een nieuwe ziekte ging.”

Door de WHO werd meteen alarm geslagen, een team van internationale experts hield direct een online bijeenkomst, voor sommigen was het drie uur in de nacht. Haar echtgenoot had de ernst van de situatie door en zei dat ze zich volledig op haar werk moest concentreren. “Ik zorg vanaf nu voor het huishouden en de kinderen.” Ze reisde spoorslags af naar het hoofdkantoor in Genève en zou de volgende zes maanden nog amper thuiskomen. Omdat er nog veel onduidelijk was over het virus en ze door haar werk mogelijk besmet raakte, verkeerde ze twee maanden lang in isolatie en kon ze haar gezin, waaronder haar zoontje van anderhalf, niet zien.

Ze vertelt aan Der Spiegel hoe het er in de eerste weken aan toe ging. Hoe ze China bezocht en daar zag dat alles verlaten was en iedereen thuis bleef onder de lockdown. Ze raakte er onder de indruk van dat alle mensen daar van hoog tot laag wist wat er van hen verwacht werd in de bestrijding van het virus en hoe iedereen daar aan meewerkte. Vragen over de kritiek op het Chinese beleid ontwijkt ze ondertussen met diplomatieke behendigheid.

Van Kerkhove vertelt dat het nog jaren kan duren voordat achterhaald wordt waar het virus precies vandaan kwam, al is dat waarschijnlijk van een vleermuis. Nu moet onderzocht worden welke dieren het virus nog meer bij zich kunnen dragen omdat het vandaar weer terug kan springen naar de mens en vice versa. Steeds opnieuw.

Over het vaccin zegt ze dat er tot de tweede helft van 2021 geen opvallende terugval in het aantal ziektegevallen te zien zal zijn. Dat komt omdat voornamelijk ouderen en kwetsbaren worden gevaccineerd. Zij moeten beschermd worden tegen het virus en het zal een hoop doden voorkomen maar zij zijn zelf niet zulke grote verspreiders als jongeren. “Alleen met de vaccinatie van jongeren zal het aantal gevallen afnemen. Tot die tijd is het vaccin een van de wapens in ons arsenaal maar geen panacee. Helaas zullen de andere maatregelen tegen corona nog lang kracht moeten blijven.”

Ze legt uit dat veel Europese landen een zware winter gaan doormaken. Europa kan volgens haar veel leren van Azië. Veel Aziatische landen zijn er in geslaagd het virus terug te dringen en de bevolking toch heel erg alert te houden. Zo gauw er sprake is van een stijging in de besmettingen wordt er meteen overgegaan tot drastische maatregelen om het virus weer de kop in te drukken. “In de zomer hebben we in Europa ook de kans gehad het virus te stabiliseren. Maar te veel mensen gingen zich gedragen alsof de pandemie al voorbij was. De kans om de pandemie te beëindigen werd toen niet benut.”

Ze stelt tot slot dat ze ervan overtuigd is dat de pandemie uiteindelijk ten einde komt, al is nog onduidelijk wanneer dat zal zijn. “Er zal een dag van de overwinning komen en ik hoop dat dan de hele wereld samen een groot feest viert.”