'Ambtenarenrecht is niet meer van deze tijd'

Ze wil zich óók inspannen voor gelijke rechten voor alle werknemers in de private sector, om de rechtspositie van honderdduizenden flexwerkers te verbeteren en het ontslagrecht te moderniseren. ‘Maar first things first’, zegt D66-Kamerlid Fatma Koser Kaya, die met CDA-collega Eddy van Hijum werkt aan een wetsvoorstel dat de beschermde status van ambtenaren op de helling zet.

Ook gelden voor ambtenaren toeslagen na ontslag, waardoor het voor de overheid soms goedkoper is iemand betaald thuis te laten zitten dan hem of haar te ontslaan. Kosten die voor rekening komen van de belastingbetaler. ‘Het gaat om erg veel geld’, zegt Koser Kaya.

Het uit 1929 stammende ambtenarenrecht zadelt de Nederlandse staat niet alleen op met kostbare, slepende ontslagprocedures. Een groter bezwaar vindt Koser Kaya dat de bijzondere rechtspositie van ambtenaren het voor hen niet aantrekkelijk maakt om naar de private sector over te stappen. ‘We hebben een groot tekort aan leraren en straks ook aan verplegers, dat los je zo dus niet op.’

Het ambtenarenrecht, stelt Koser Kaya, is uit de tijd en sluit slecht aan op de huidige dynamische arbeidsmarkt. ‘Het is niet flexibel en bemoeilijkt de doorstroom.’ De reden waarom de bijzondere rechtspositie volgens sommige arbeidsrechtdeskundigen gehandhaafd zou moeten blijven – namelijk om politieke willekeur tegen te gaan – veegt het D66- Kamerlid van tafel.

‘Veel ambtenaren hebben al een politieke kleur en die worden niet weggestuurd. En in geval van ontslag blijft de rechterlijke macht toetsen op behoorlijk bestuur en goed werkgeverschap.’ In het parlement lijkt een meerderheid te bestaan voor het gelijktrekken van het speciale recht voor de ruim 900 duizend ambtenaren met het reguliere arbeidsrecht. De ambtenarenbonden zeggen dat ze de draaiboeken voor acties al gereed hebben liggen.

Koser Kaya: ‘Ik heb onlangs een ambtenaar ontmoet die 9 jaar verwikkeld is geweest in een beroepsprocedure. Daar is niemand mee gediend. Zeker in deze tijd waarin de overheid moet bezuinigen, moet je zorgen dat je het rechtspositiesysteem veel effectiever vormgeeft.’ En dat kenners de transitiekosten op minstens 75 miljoen euro ramen? ‘Twee systemen in stand houden kost meer. Maar het gaat mij er vooral om dat we in de toekomst een eerlijker systeem krijgen.’