Brazilië dreigt door Bolsonaro een nieuw Wuhan te worden

De Braziliaanse aanpak van het coronavirus, of liever gezegd het gebrek daaraan, is een gevaar voor de hele wereld. Daarvoor waarschuwt een van Brazilië’s voornaamste wetenschappers, de aan de Amerikaanse Duke universiteit verbonden neuroloog Miguel Nicolelis. Die waarschuwing volgt op de dodelijkste dag sinds de uitbraak van de pandemie.

Covid-19 heeft in Brazilië de vrije hand. Inmiddels zijn ruim 250.000 Brazilianen aan het virus overleden, zo’n 10 procent van het wereldtotaal. Tegelijkertijd is het coronavirus er gemuteerd in een dodelijker variant en liggen nieuwe, mogelijk ernstiger mutaties in het vooruitschiet. De extreemrechtse president Jair Bolsonaro houdt vol dat er niets aan de hand is, wat hem betreft is het dodelijke virus ‘niet meer dan een griepje’.

Nicolelis vraagt zich hardop af wat het nut is van de virusbestrijding in Europa en de Verenigde Staten, als Brazilië zo’n dankbare broedplaats blijft voor het virus. Zelf heeft hij een groot deel van het afgelopen jaar in quarantaine gezeten in een appartement in São Paulo (ruim 2 miljoen besmettingen, 60.000 doden). Dat het risico van Bolsonaro’s laksheid niet alleen een theoretische is, laat de P1-variant zien. Die mutatie is te herleiden naar Manaus, de grootste stad in de Amazone waar eerder dit jaar een uitbraak plaatsvond. Inmiddels zijn al zes varianten van die mutatie opgedoken in het Verenigd Koninkrijk.

Dinsdag werden in Brazilië bijna 72.000 nieuwe besmettingen geregistreerd, het hoogste aantal sinds het begin van de uitbraak een jaar geleden. Ook werden er 1.726 overlijdens gemeld, nog een record. De aanhoudende weigering van president Bolsonaro het virus serieus te nemen zal er volgens Nicolelis voor zorgen dat het land het komende jaar een half miljoen covid-doden te betreuren heeft. ‘Als de wereld geschokt was over wat er gebeurde in Bergamo en een paar weken geleden in Manaus, dan zullen ze pas echt geschokt zijn door wat de rest van Brazilië te wachten staat als er niets gebeurt’.

De neuroloog is een van de wetenschappers die er bij lokale overheden op aandringt toch vooral op eigen houtje lockdowns door te voeren. Ook is hij openlijk voorstander van een speciale Covid-commissie die de taken opneemt die Bolsonaro negeert, onder meer door de invoer van een onmiddelijke landelijke lockdown. De kans daarop is echter klein gezien de tegenwerking. Naar verwachting zal Bolsonaro zich deze week opnieuw fel uitspreken tegen welke coronamaatregelen dan ook. Vorige week nog beweerde de president sinds maart vorig jaar nog geen steken te hebben laten vallen en dat zijn coronabeleid gericht is op het beschermen van de Braziliaanse economie.

Een jaar na de eerste bevestigde besmetting heeft het land dan ook nog altijd geen nationaal coronaplan. Ook heeft Bolsonaro nagelaten op grote schaal vaccins te bestellen. Slechts 3,3 procent van de bevolking is gevaccineerd, een aantal dat voorlopig niet snel zal stijgen. De kritiek op het beleid komt niet alleen uit wetenschappelijke hoek, ook José Gomes Temporão heeft er geen goed woord voor over. In 2009 was hij minister van Volksgezondheid en verantwoordelijk voor de bestrijding van de varkensgriep. Volgens Temporão is het duidelijk wie de hoofdschuldige is: ‘Ik denk niet dat er een andere wereldleider is die zo stom, zo achterlijk is, die zo’n verkeerde en verwrongen visie op de werkelijkheid heeft, als de president van Brazilië. De geschiedenis zal hard over hem oordelen.’