CPB-directeur: Instorten financiële sector was niet te voorspellen

Economen zijn maar beperkt in staat te voorspellen hoe de economie zich ontwikkelt. De internationale risico’s in het financiële systeem werden wel gezien, maar wanneer de boel in elkaar zou zakken was niet te voorspellen. Dat maakte directeur Coen Teulings van het Centraal Planbureau (CPB) maandag duidelijk tegenover de parlementaire onderzoekscommissie die de oorzaken van de financiële crisis bekijkt. Teulings beet bij de openbare verhoren het spits af. Dit schrijft onder andere De Pers maandag.

Hij schetste hoe een “speculatieve bubbel” was ontstaan die niet houdbaar was. “Maar de kern van een speculatieve bubbel is dat je niet weet wanneer die leegloopt.”

De CPB-directeur wees erop dat de prestaties bij het voorspellen “niet zo heel geweldig zijn”, overigens niet slechter dan andere planbureaus. Zo zit het CPB er bij het inschatten van de economische groei in het volgende jaar er gemiddeld een procent naast, aldus Teulings. Lastig is bijvoorbeeld dat mensen reageren op de voorspellingen, waarna de omstandigheden veranderen.

Banken

Banken zouden verplicht moeten worden om hun eigen vermogen te versterken, zegt Teulings, wanneer ze in de problemen dreigen te raken. Dat betekent geen dividend uitkeren en aandeelhouders om een extra bijdrage vragen.

Teulings noemde het onaanvaardbaar dat volgens het huidige financiële systeem banken risico’s kunnen nemen, en als het misgaat concurrerende banken of uiteindelijk de belastingbetaler moeten opdraaien voor de kosten.

CPB

Het Centraal Planbureau (CPB) heeft volgens Teulings het kabinet niet laat gewaarschuwd voor de financiële crisis. Het kabinet is door het CPB op 27 oktober 2008 geïnformeerd, zei hij. “We hebben toen aangegeven dat het met de economie zeer slecht gaat. Dat de ondergang van Lehman Brothers op de economie zeer groot zou zijn. De situatie was toen zo ernstig, dat ik het gepast vond een waarschuwing te geven aan het kabinet.”

De Amerikaanse bank Lehman Brothers viel in september 2008 om en verhevigde de financiële crisis. Commissievoorzitter Jan de Wit merkte op dat ten tijde van die waarschuwing de Tweede Kamer zich nog moest baseren op de officiële voorspellingen van het CPB, die uitging van economische groei in 2009. In werkelijkheid is de economie vorig jaar fors gekrompen. De Wit vroeg Teulings of het CPB niet wat laat was met de waarschuwing.

“Laat? Nee. We hadden te maken met een extreme situatie”, aldus de directeur. Met de kennis van nu stelt hij vast dat de crisis is begonnen rond 1 augustus 2007