De wereld herdenkt wat China in doofpot stopt

De Chinese politie is vandaag, precies 25 jaar na het neerslaan van de studentenprotesten, overal aanwezig op het Plein van de Hemelse Vrede in Peking. De beveiliging is opgevoerd en mensen is nadrukkelijk aangeraden niet naar het plein te komen om de protesten van 1989 te herdenken.

In de aanloop naar de dag dat het precies 25 jaar gelden is, werden er al tientallen activisten, dissidenten en andere critici vastgehouden door de politie, meldt persbureau AP. Sommigen hebben huisarrest, anderen zijn de de stad uit gestuurd.

Taboe China wil niet herdenken wat er 25 jaar gelden op 3 en 4 juni gebeurde. Het grote studentenprotest voor democratische hervormingen, werd door het leger op bloedige wijze neergeslagen. Honderden ongewapende demonstranten en toeschouwers werden vermoord door het leger. China heeft het bloedbad nooit erkend. Daarom is het ook nog steeds niet duidelijk wat er precies op 4 juni gebeurde en hoeveel mensen daarbij om het leven zijn gekomen. Alleen in de voormalig Britse kolonie Hong Kong wordt het protest herdacht.

Tankman Een beeld dat na die dag wereldberoemd is geworden, is de foto en video van de man met in zijn handen twee tassen die in zijn eentje probeert een tank tegen te houden. Wat er met de ‘tankman’ is gebeurd is nooit duidelijk geworden. Waarschijnlijk is hij gefussilleerd. In het Centraal Museum in Utrecht komen vandaag tientallen Chinezen bij het kunstwerk ‘tankman ‘ van deze man, om de protesten te herdenken.

Bij de demonstraties werden duizenden mensen gearresteerd. Veel van deze arrestanten werden snel daarna alweer vrijgelaten, maar 1.600 van hen moesten de gevangenis in. Eén man zit na 25 jaar nog steeds in de cel, schrijft de Volkskrant. De man, Miao Deshun, werd veroordeeld omdat hij een emmer naar een brandende tank had gegooid. Hiervoor kreeg hij in eerste instantie de doodstraf, maar dat werd later omgezet in levenslang. Voor 15 september 2018 komt hij niet in aanmerking voor vrijlating.

Journalisten mogen niet op het plein komen vandaag, maar het lukte NOS correspondent Marieke de Vries toch er wel te komen. Op nos.nl schrijft ze hoe de sfeer is.

Ondanks de controles lijkt het erop dat er op het plein wel wordt herdacht. Ik heb het idee dat mensen dat in stilte doen. Ik zie veel mensen foto’s nemen van elkaar op het midden van het plein. Daar was in 1989 het hoofdkantoor van de protesten. De stencilmachine stond er bijvoorbeeld, waarmee alle protest-uitingen werden gedrukt. De mensen die foto’s nemen zouden de leeftijd kunnen hebben dat ze destijds student waren.

Weinig veranderd De Belgische journalist Catherine Vuylsteke schreef het boek ‘Het Gewicht van Hemelse Vrede. Vrijheid en verzet sinds Tiananmen’. In een interview op Knack.be verteld ze dat er de afgelopen jaren weinig is veranderd:

Wie wegens 4 juni zijn baan verloor of de cel inging, is nog steeds een sociale paria. We zien bovendien een toename van de repressie en in de aanloop naar belangrijke gebeurtenissen of verjaardagen, zoals 4 juni, worden de touwtjes nog strakker aangehaald. Zo worden de Moeders van Tiananmen, die hun kinderen op het plein verloren en ijveren voor eerherstel, de klok rond in de gaten gehouden. Officiële excuses of een herziening van het verdict zitten er zeker niet aan te komen.

Lees het hele interview hier.

De Wall Street Journal heeft een serie foto’s van het plein toen en het Tiananmenplein nu.

Dan mag het op het plein van de Hemelse Vrede stil zijn, op Twitter worden de protesten wereldwijd herdacht. Met de hastag #tianmen89 en #tianmen plaatsen mensen hun foto’s en verhalen. China zelf houdt alle berichten angstvallig buiten. Zowel via internet als in de media. Ook Chinese scholen wordt de gebeurtenis verzwegen. Maar vijftien procent van de scholieren in Peking weet wie de Tank Man is, zo blijkt uit het onlangs gepubliceerde boek The People’s Republic of Amnesi.

CC foto: Ryanne Lai