'Dit kan alleen maar slecht aflopen'

“Verbijsterend en getuigend van collectief geheugenverlies.” Zo omschrijft Zeid Ra’ad Al Hussein, de hoogste VN-functionaris op het gebied van mensenrechten, de reactie van veel Europese leiders op de vluchtelingencrisis. De VN-topman hoort in het vluchtelingendebat echo’s van de retoriek die te horen was op de conferentie van Evian in 1938. Europese leiders lieten toen gevluchtte Joden uit Duitsland en Oostenrijk in de kou staan nadat Hitler Oostenrijk had geannexeerd.

Ook aan de vooravond van de Holocaust werden, net als nu, vluchtelingen geweigerd met het argument dat grote aantallen van hen de samenleving zouden destabiliseren en een belasting zouden vormen voor de economie. Volgens Zeid was het precies die houding die Hitler hielp overtuigen dat hij met het uitroeien van deze mensen kon wegkomen. Gezien de grote overeenkomsten in beide discussies, zou Europa er daarom goed aandoen om lering te trekken uit haar geschiedenis:

Als we de toekomst niet kunnen voorspellen, dan moeten we op zijn minst de geschiedenis als gids gebruiken en ons bewust zijn van de gevaren van dergelijke retoriek. Het bestuderen van de geschiedenis en van wat er in de eerste helft van 20e eeuw gebeurd is zou mensen zeer bewust moeten maken van wat het nu eigenlijk precies is wat ze zeggen. Dit zijn mensen: zelfs bij het gebruik van het woord migranten lijkt het net alsof zij geen rechten zouden hebben. Zij hebben allen rechten, net zoals wij die hebben.

De Jordaniër wijst erop dat zijn land (met nog geen 8 miljoen inwoners) inmiddels al 650.000 vluchtelingen uit Irak en Syrië opvangt, terwijl enkele Europese politici niet verder komen dan ‘xenofobie en soms zelfs openlijk racisme’:

Je gaat je afvragen wat er met Europa gebeurd is. Waarom is er zoveel geheugenverlies? Waarom beseft men niet dat deze situatie zich al eerder heeft voorgedaan en dat het alleen maar slecht kan aflopen als men deze weg vervolgt?

Guardian:  Refugee rhetoric echoes 1938 summit before Holocaust, UN official warns Cc-foto: UN Geneva