Europees Hof blokkeert humane vluchtroute naar EU

Landen uit de Europese Unie zijn niet verplicht om een visum te geven aan vluchtelingen die ernstig gevaar lopen. Dat heeft het Europese Hof van Justitie vandaag beslist. Dit deden ze naar aanleiding van een Syrisch gezin uit Aleppo dat een ‘humanitair visum’ had aangevraagd, maar niet had gekregen van de Belgische immigratiedienst. Deze rechtszaak was van cruciaal belang, de uitspraak had zomaar het hele asielbeleid van de EU onderuit kunnen halen.

Een humanitair visum is een reisdocument dat kan worden aangevraagd bij een ambassade, en waarmee je tijdelijk een land in mag reizen met als doel om asiel aan te vragen. De gevaarlijke reis over de Middellandse Zee, met zijn vele verdrinkingsdoden, zou daardoor niet meer nodig zijn. Carolus Grütters, jurist aan de Radboud Universiteit Nijmegen zag er een aantal belangrijke voordelen in: ‘Met een systeem van humanitaire visa kun je bovendien veel beter controleren wie je binnenhaalt, namelijk alleen erkende vluchtelingen. Economische migranten filter je er op de ambassades dus al uit.’

De advocaat-generaal, de hoogste juridische adviseur van het Hof, stelde dat lidstaten verplicht zijn om een visumaanvraag van asielzoekers in te willigen wanneer afwijzing ervoor zorgt dat mensen een reëel risico lopen op marteling of onmenselijke behandeling, ‘Niet omdat de emotie het voorschrijft, maar omdat het Unierecht het opdraagt.’ De Belgische staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken was het hier niet mee eens. Hij noemde het humanitaire visum een gunst, geen recht. Een visum moet volgens hem in België worden aangevraagd, niet vanuit een ambassade in het buitenland.

Het Europese hof geeft Francken gelijk met zijn interpretatie van de wet. “Het hele asielsysteem komt op de helling als vluchtelingen wereldwijd via Belgische ambassades visa kunnen afdwingen.” Waarschuwde hij. De zaak werd op de voet gevolgd door veel lidstaten van de EU en zorgde voor veel onrust in België. Francken werd belaagd, uitgejouwd en bekogeld met schoenen en drank.