Forse kritiek op onderzoek naar sympathieën Turkse-Nederlanders

Onderzoeksbureau Motivaction heeft in opdracht van het multiculturele instituut FORUM onder meer de ‘jihadsympathieën’ van Turks-, en Marokkaans-Nederlandse jongeren onderzocht. Daaruit zou blijken dat 87 procent van de Turks-Nederlandse jongeren het goed vindt dat de jihadistische beweging ‘zorgt voor verandering’ in de regio. Maar het onderzoek is woensdag zelf onderwerp van discussie geworden onder politici, wetenschappers en collega-onderzoekers.

We hebben in het onderzoek geen onderscheid gemaakt tussen etnische Turken en Koerdische Turken omdat het  onderscheid niet duidelijk te trekken is. Het heeft met interpretatie te maken waaronder mensen zich scharen. We hebben ervoor gekozen om dat te doen op basis van geslacht, leeftijd, en inkomen zoals dat in de verantwoording van het rapport staat. Op andere gebieden willen we ook niet representatief zijn.  We hebben het binnen een maand moeten uitvoeren. Dat moest wel want anders hadden we nu niet met de resultaten naar buiten kunnen komen. En dat begrijp ik want je wilt toch graag weten wat er NU aan de hand is.

Nathan Rozema, eigenaar van onderzoeksbureau Labyrinth in Utrecht, voert veel maatschappelijke onderzoeken uit en heeft zo zijn kritische kanttekeningen bij het Motivaction-onderzoek.

Het is belangrijk om bij je onderzoek wèl een onderscheid te maken tussen Turkse Nederlanders en Koerdische Nederlanders omdat die groepen bij deze onderwerpen vaak lijnrecht tegenover elkaar staan. Ook heel belangrijk is om het verschil te benoemen tussen de strijd in Irak en die in Syrië. Het is het verschil tussen het platbranden van dorpen door een ‘kalifaat’, of het vechten tegen de dictator Assad in Syrië. In het onderzoek worden al deze zaken onder één noemer gebracht terwijl de beeldvorming heel verschillend is rondom enerzijds het beeld van een jihad in een wederzijds vuile oorlog tegen een dictator en anderzijds het beeld van een brute oorlog in Irak met weerloze burgers. Overigens kun je de sentimenten ook duiden aan de hand van de Turkse politiek jegens Koerden. Je zou dit echt apart moeten benoemen in het onderzoek.

Het is ook tijdsgebonden. Op het moment dat er een Amerikaanse aanval is of als Israel weer een groot offensief start met veel Palestijnse burgerslachtoffers en je doet erna een enquête is het in de lijn der verwachting dat er een hoger percentage respondenten sympathie toont voor die strijd.

Het onderzoek, dat razendsnel werd uitgevoerd in opdracht van het met opheffing bedreigde Forum, werpt volgens Verheggen van Motivaction ook weer nieuwe vragen op.  “We zijn voornemens om aanvullend onderzoek doen. Hier leven verschillende ideeën over en meer partijen willen meedenken. Of het ook in opdracht van Forum zal zijn is niet bekend.”

Het onderzoek zou in 2011 zijn gestart, maar toen werd IS niet meegenomen. Nu lijkt er een explosieve stijging te zijn, maar dit is feitelijk het eerste onderzoek dat de sympathieën voor IS aantoont. De titel suggereert een langdurig onderzoek maar het is in één maand uitgevoerd. En bij dit soort onderwerpen is een korte periode voor een onderzoek wel mogelijk, maar erg lastig en dus zeer moment- en sentimentafhankelijk. Voor de beeldvorming: er zijn in Nederland circa 280.000 Turken, en naar schatting tussen de 70.000 en 100.000 Koerden, dit kunnen zowel Turkse als Iraakse en Syrische koerden zijn. Het is dus een heel serieuze groep in NL en van de Turken.

Eerder woensdag werd bekend dat Ahmet Kaya, promovendus aan de Radboud Universiteit op het gebied van de identiteiten en loyaliteiten van Turks-Nederlandse moslims, een tegenonderzoek is gestart. Uitkomst van zijn onderzoek: 90% keurt het IS-geweld af. Oftewel: de uitkomst staat haaks op het onderzoek van Motivaction.

Motivaction onderzoeksverantwoording  / onderzoeksrapport  

NOS:  Turkse jongeren: Syrië-ganger held

Cc-foto: Laughing Spinning Dancing