Oekraïne-referendum: meerderheid stemmers is tegen

Update 0.00: Er kan geen twijfel meer over bestaan: de opkomstdrempel is gehaald. Om middernacht was 99,8 procent van alle stemmen geteld, daarbij is de opkomst 32,2 procent gebleven. Daarmee is de uitslag van het raadgevend referendum geldig. 61,1 procent stemde tegen, 38,1 procent voor. 0,8 procent stemde blanco.

Update 23.45 uur: De opkomstdrempel lijkt te zijn gehaald. Na het tellen van ruim 95 procent van de stemmen, is de opkomst 32,2 procent. 37,7 procent stemde voor, 61,6 procent stemde tegen.

Update 20.30 uur:  Volgens de eerste exitpolls van Ipsos heeft een grote meerderheid van de kiezers tégen het associatieverdrag gestemd, namelijk 64 procent. 36 procent is voor. Dat meldt de NOS. Of ook het opkomstpercentage van 30 procent is gehaald, is nog de vraag. Volgens Ipsos komt het opkomstpercentage uit op 32 procent. Daarbij wordt een foutmarge gehanteerd van 3 procentpunt.

De exitpoll is gebaseerd op een peiling bij veertig stembureaus. Tussen de 20 duizend en 30 duizend mensen hebben daar op verzoek van Ipsos hun stem nogmaals uitgebracht. De uitslag is gebaseerd op de uitgebrachte stemmen tot 21.30 uur.

Premier Rutte heeft in een eerste reactie laten weten dat als inderdaad een grote meerderheid nee heeft gezegd en het opkomstpercentage van 30 procent gehaald wordt, hij dat signaal ‘niet zonder meer kan negeren’. Volgens de premier zal dan een ‘stappenplan’ moeten worden opgesteld om met instanties als de Tweede Kamer, maar ook de EU in gesprek te gaan. ‘Daar gaan we echt de tijd voor nemen. Dat is een proces van weken.’

3.851.681, zo veel stemmen zijn er volgens wiskundige Ionica Smeets nodig om het opkomstpercentage van het Oekraïne-referendum naar 30 procent te tillen en de uitslag geldig te maken. Of dat aantal gehaald gaat worden is nog maar de vraag, omdat veel mensen hebben aangegeven thuis te blijven uit protest tegen wat columnist Bert Wagendorp vandaag als ‘ democratische balorigheid ‘ omschrijft.

Om negen uur vanmorgen maakte het stembureau van Maastricht bekend dat 2,14 procent van de kiesgerechtigden een stem had uitgebracht, in Groningen en Enschede was dat 1,8 procent en in Emmen 2,6 procent. Om 10 uur telde men in Breda een opkomst van 4 procent, ten opzichte van 3,47 procent in Tilburg en 3,18 procent in Staphorst. Om 11 uur had al 6,58 procent gestemd in Leeuwarden, 5,4 procent in Rotterdam en op Schiermonnikoog zelfs al 16,65 procent. Tegenover een gemiddeld hoge opkomst in het noorden van Friesland, staat een zeer lage opkomst in enkele gereformeerde gemeenten: 2,7 procent in Urk, 3,18 in Staphorst en 4 procent in Bunschoten.

Update 16.00 uur: Vlieland heeft als eerste Nederlandse gemeente de kiesdrempel van 30 procent gehaald, weet NRC te melden. Rond 3 uur ’s middags had op het Waddeneiland ruim 35 procent van de kiezers een stem uitgebracht. In Groningen stond om 14.00 uur de teller op 11,8 procent, in Den Haag was dat op hetzelfde tijdstip 12,3 procent. In Rotterdam stond de teller om 14.00 uur nog op 10 procent, een uur later had ook daar 12,3 procent van de kiezers een stem uitgebracht. Volgens ANP lag de tussenstand in de andere grote steden rond het middaguur op ongeveer 10 procent.