Hoe RTL Z asielzoekers verdacht maakt

Rechtse media en de waarheid over asielzoekers, het blijkt een lastige combinatie. Terwijl in een groot deel van Nederland de sympathie voor vluchtelingen toeneemt, heeft de onderzoeksredactie van RTL Z besloten een andere koers te varen, namelijk die van verdachtmakingen.

De onderzoeksredactie heeft maandag – op de eerste dag van de vernieuwde zender – namelijk een primeur te pakken. En die primeur is wel zo groot, dat de redactie er ronduit voor moet liegen om het nieuws aan de man te brengen. De redactie kopt namelijk dat het merendeel van de asielzoekers over de identiteit heeft gelogen. Een stelling die op geen enkele manier correct is.

Het “onderzoek” van de redactie betreft namelijk niet álle asielzoekers, zoals Wil Eikelboom op Twitter treffend zegt, maar asielzoekers die onder het generaal pardon zijn gevallen in 2007. In totaal 27.000 asielzoekers. Uit dat “onderzoek” blijkt bovendien niet dat het merendeel , maar dat een deel – een tamelijk belangrijk verschil – niet de juiste gegevens heeft overhandigd tijdens de procedure. 

In de uitzending wordt hier en daar wel wat nuance aangebracht, in tegenstelling tot de aankondiging op de website, al spreekt men ook in de uitzending nog van ‘de meesten van hen’.

De onderzoeksredactie komt tot de conclusie dat duizenden mensen die onder het generaal pardon vielen, dat onterecht deden. De redactie komt tot die conclusie na rechtbankzittingen te hebben gevolgd, bij gemeentes langs te zijn geweest en (anonieme) bronnen te hebben gesproken. Bronnen die overigens geen harde cijfers kunnen overleggen, maar puur speculatief getallen noemen.

Zo zegt een advocaat in de uitzending te denken dat zo’n 80 tot 90 procent van de gevallen afkomstig uit China die hij kent onjuiste informatie heeft overlegd. Hoe hij op die getallen komt of waar hij zich op baseert is compleet onduidelijk, daar wordt niet naar gevraagd. De snelle quote en de gemakkelijke verwijzing gaat wederom boven het daadwerkelijke onderzoek.

Aan het einde van het item komt dan de aap uit de mouw, wanneer de presentator de onderzoeksredacteur vraagt wat dit voor de nieuwe stroom vluchtelingen betekent en deze antwoordt:

“Dat je heel goed moet opletten wat er binnenkomt.”

Die vergelijking gaat op meerdere niveaus mank. Al is het alleen maar omdat het generaal pardon mensen betrof die al minimaal 6 jaar in onduidelijkheid leefden in Nederland.

RTL Z is maandag begonnen met het uitzenden op een eigen televisiezender. Zo’n start kon wel de nodige aandacht gebruiken. Over de ruggen van oorlogsvluchtelingen, blijkt nu.

Valse identiteit RTL Z baseert zich in het onderzoek onder meer op een bron bij de IND. Deze zegt per week tientallen fraudezaken langs te zien komen. Of dit alleen verdachte gevallen zijn, of gevallen die daadwerkelijk bewezen zijn, blijft onduidelijk, evenals om hoeveel tientallen het gaat. Twintig? Dertig? Negentig?

Ook heeft een overheidsjurist verklaard dat een meerderheid van de generaal pardonners een geheel of gedeeltelijk valse identiteit heeft opgegeven. Of dit voor of na het pardon heeft plaatsgevonden, blijft ook gissen. Het is algemeen bekend dat een groot aantal mensen een valse identiteit heeft opgegeven bij de eerste asielaanvraag. Onder het generaal pardon mocht men echter eenmalig en straffeloos de identiteit corrigeren. Dankzij het generaal pardon mochten asielzoekers die langer dan 6 jaar in Nederland verbleven, in Nederland blijven. Wie één keer over de identiteit had gelogen, ook.

RTL Z weet nu met de berichtgeving duizenden vluchtelingen verdacht te maken, maar niet één zaak te noemen waarin daadwerkelijk gelogen is. Dat is geen onderzoeksjournalistiek, maar sensatiezoekerij.

Het ministerie van Veiligheid en Justitie verklaart tegenover NRC zich niet te kunnen herkennen in de grote getallen die RTL noemt. In 2014 is bij vijftig mensen die hun gegevens wilden wijzigen, gekeken of er sprake was van identiteitsfraude. Vier van hen moesten nadien hun verblijfsvergunning inleveren.

Terwijl de onderzoeksredactie van RTL Z zich dus druk maakt om die vier onterechte asielverzoeken, neemt de vluchtelingencrisis aan alle kanten in Europa vreselijk moeilijke vormen aan. In een notendop de laatste ontwikkelingen:

De EU heeft geen idee hoe het eensgezind maatregelen kan doorvoeren om de toestroom aan te kunnen – de Franse president François Hollande wil landen verplichten meer vluchtelingen op te nemen -. Een aantal landen is echter tegen zo’n quotum, waaronder Tsjechië en Slowakije.

In Hongarije heeft de politie pepperspray ingezet toen vluchtelingen een politiecordon probeerden te doorbreken. Michiel Müller, hoofd van het VN-kantoor in Genève wil dat Europa meer geld uittrekt om de vluchtelingen bij te kunnen staan. Voor een deel wordt aan die wens al toegekomen; Oostenrijk krijgt 5,4 miljoen euro van de EU voor extra noodhulp. Martin Schulz, voorzitter van het Europees Parlement, prijst inwoners van Europa die op stations en stranden vluchtelingen opvangen met water, voedsel, onderdak of speelgoed voor de kinderen. Ook de Britse premier, David Cameron, vindt dat men een morele verplichting heeft om íets te doen.

Dichter bij huis heeft Venlo besloten om 96 asielzoekers versneld (lees: per direct) op te vangen. Geen individuen, maar uitsluitend gezinnen.

Ook de Ier, Peter Sutherland, speciale gezant voor migranten en vluchtelingen bij de Verenigde Naties, hoopt dat er snel een oplossing komt voor het probleem, al benadrukt hij vooral dat de vluchtelingenstroom pas begonnen is en nog lang zal aanhouden. Sutherland:

De geschiedenis zal hard oordelen over onze aanpak in de crisis. We kunnen onszelf niet paaien met de gedachte dat dit een tijdelijk fenomeen is. Politici staan voor de moeilijke taak hiermee af te rekenen.” En over de foto van het jongetje Aylan: “Er waren het voorbije jaar minsten 3.000 doden in de Middellandse Zee en je hebt geen foto nodig om te weten dat daar ook kinderen bij waren.