Hoogleraar Wagenaar: 'Zweedse aanpak prostitutie werkt niet'

Nederland is te veel gefixeerd op de relatie tussen mensenhandel en prostitutie, constateert een wetenschapper die in verschillende landen onderzoek deed naar prostitutiebeleid. Die fixatie staat volgens hem een goed beleid in de weg.

Trouw citeert Hendrik Wagenaar , hoogleraar aan de universiteit van Sheffield:

Termen als mensenhandel duwen de vrouwen in een slachtofferrol, wat geen recht doet aan alle momenten dat de vrouwen zelf beslissingen nemen.” Veruit de meeste prostituees doen volgens hem hun werk zonder dwang. Als er aanvankelijk wel sprake is van dwang, weten zij zich daar vaak aan te ontworstelen.

Volgens Wagenaar is het overbodig dat mensenhandel en prostitutie in het Wetboek van Strafrecht aan elkaar zijn gekoppeld, een wijziging die in 2005 is doorgevoerd. De wet zou voldoende andere artikelen kennen om mensenhandel aan te pakken. Wagenaar wijst er op dat uitbuiting zich niet beperkt tot prostitutie maar ook in andere sectoren voorkomt waar laagbetaalden en nieuwkomers werken, zoals de schoonmaak.

Zaken als verkrachting en misbruik van minderjarigen zijn ook al buiten de prostitutie strafbaar, door die misdrijven specifiek in de prostitutiewet op te nemen wordt verhinderd dat prostitutie een normaal beroep kan worden.

Hij hekelt het beleid in Zweden waar de klant strafbaar is. Het heeft niet geleid tit een uitbanning van prostitutie. In een artikel op Sociale Vraagstukken schrijft hij dat de Zweedse overheid prostitueebezoekers als psychisch gestoord behandeld:

Daarnaast bestaat er in Zweden een traditie van ‘vrijzinnig paternalisme’, ofwel een bereidheid om, zo nodig, hardhandig in te grijpen in de privésfeer van individuele burgers als deze gedrag vertonen dat gezien wordt als afwijkend of schadelijk. De klantcriminaliseringswet van 1999 is bijvoorbeeld gepaard gegaan met een officiële campagne om prostitueebezoek te afficheren als een persoonlijkheidsstoornis die psychiatrische behandeling vereist.

Wagenaar onderzocht ook de situatie in Nieuw Zeeland waar prostituees goed georganiseerd zijn en bij het beleid worden betrokken.

In tegenstelling tot Zweden is de uitvoering van de wetgeving in Nieuw Zeeland onderworpen aan uitgebreide en zorgvuldige wetenschappelijke evaluatie. Daaruit blijkt dat prostitutie en uitbuiting niet zijn toegenomen, maar dat de veiligheid, de gezondheid en arbeidsrechten van prostituees significant zijn verbeterd. Een kanttekening is wel op zijn plaats: door hun geografische ligging is het aantal migranten dat in de prostitutie werkt aanzienlijk minder dan in de meeste Europese landen.

De hoogleraar, die onderzoek verricht in samenwerking met de belangenorganisatie De Rode Draad, verzet zich tegen de door moralisme gedreven politiek van Lodewijk Asscher en concludeert:

Ruilen we het bestaande beleid in voor een extremistische en niet bewezen morele kruistocht á la Zweden, voortkomend uit een voor Nederland wezensvreemde seksuele moraal, een bestuurscultuur die er niet voor terugschrikt deze af te dwingen, en waarin prostituees behandeld worden als passieve, onmondige subjecten?  Of gaan we door met een aanpak die goed aansluit bij de pragmatische op overleg en wederzijds respect gebaseerde Nederlandse bestuursstijl?  Voor ons is de keuze helder.

De Kamerleden Myrthe Hilkens (PvdA) en Gert-Jan Segers (ChristenUnie) reisden onlangs naar Zweden om het beleid daar te bekijken. Hilkens constateerde bij terugkeer dat ze die Zweedse aanpak niet in Nederland wil.

cc-foto: Stuck in Customs