'In de VS is een coup aan de gang en het aantal deelnemers groeit'

Timothy Snyder, vooraanstaand historicus en expert op het gebied van dictaturen, waarschuwt dat Republikeinen in de Verenigde Staten bezig zijn met een illegale machtsovername. Zo gebruiken daarvoor methodes die eerder succesvol zijn toegepast door dictatoriale bewegingen, zoals die van de nazi’s.

Snyder zet in een artikel in de Boston Globe uiteen hoe verliezers die weigeren hun verlies te accepteren door de geschiedenis heen altijd hun toevlucht zoeken tot leugens. Hij wijst op de Duitse legerleiding die niet wilde inzien dat ze de Eerste Wereldoorlog verloren omdat de geallieerden militair veel sterker waren. In plaats daarvan kwamen ze met de complottheorie dat linkse politici en joden verantwoordelijk waren voor het verlies. Die mythe staat bekend als de ‘dolkstootlegende’ en werd steeds populairder onder conservatieven en nationalisten. Dat geloof baande de weg voor Hitler en zijn aanhangers die er eenmaal aan de macht de vervolging en uitroeiing van linkse Duitsers en joden mee rechtvaardigde.

“Wat we nu zien in de VS is een nieuwe Amerikaanse wedergeboorte van de oude leugen: dat het verlies van Donald Trump niet is wat het lijkt, dat er stemmen van hem gestolen zijn door binnenlandse vijanden, door een linkse partij. ‘Waar het er toe deed, stalen ze wat ze moesten stelen”, twitterde hij. Hij beweert dat al zijn stemmen ‘legale stemmen’ zijn alsof de stemmen op zijn opponenten dat per definitie niet zijn.”

Volgens Snyder moeten mensen stoppen Trump te onderschatten. “Met uitlachen krijg je hem niet weg anders was hij decennia geleden al verdwenen.” Ook een beroep op de democratische traditie gaat hem niet weg krijgen. Trump zal blijven volhouden dat hij niet verloren heeft, dat hij het slachtoffer is van een complot. Een nieuwe dolkstootlegende kan zo een eigen leven gaan leiden in de Amerikaanse politiek en de toekomst gaan bepalen.

Beweren dat de verkiezingsuitslag ongeldig is, is beweren dat je aan de macht kunt blijven. “Er is een coup aan de gang en het aantal deelnemers neemt niet af maar groeit.” Snyder wijst er op dat maar heel weinig belangrijke Republikeinen erkennen dat de strijd gestreden is. Belangrijke figuren als senaatsleider Mitch McConnell en minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo lijken de kant van de coup te kiezen. Ondertussen weigert het Witte Huis mee te werken aan de overdracht van de macht aan Biden. De minister van Defensie die weigerde het leger in te zetten tegen de eigen burgerbevolking is ontslagen. Het ministerie van Justitie gaat zich, zonder enige wettelijke basis, bemoeien met het tellen van de stemmen. Snyder noemt nog een hele reeks soortgelijke ontwikkelingen op en zegt “hoe langer dit doorgaat, hoe groter het gevaar voor de Republiek.”

De hoogleraar wijst er op dat de Republikeinen weten dat hun beweringen over stembusfraude leugens zijn. Immers dan moeten de stemmen die zijn uitgebracht op Republikeinen in het parlement, waar ze vooralsnog winst mee boekten, ook vals zijn. Die stemmen stonden immers op dezelfde biljetten. “Maar complottheorieën als de dolkstootlegende hebben een kracht die voorbij iedere logica gaat. Psychologisch onderzoek wijst uit dat burgers vooral gevoelig zijn voor complottheorieën in verkiezingstijd. Trump snapt dat.”

De geschiedenis wijst uit wat de gevolgen kunnen zijn als burgers op grote schaal gaan geloven dat de verkiezingen gestolen zijn. In 1922 werd na een nek-aan-nek race in Polen een centrumkandidaat president. Hij werd door de conservatieven neergezet als een geheim agent van de joden. De president werd twee weken na zijn beëdiging vermoord bij een aanslag. “Als je denkt dat je verraden bent dan is alles geoorloofd. Beweren dat een verkiezing vuil spel is, is de opmaat naar een verkiezing die vuil spel is. Als je kiezers ervan overtuigt dat de andere partij de boel bedriegt dan beloof je ze dat jij de volgende keer hetzelfde zal doen.” Uiteindelijk ontstaat er een klimaat waarin iemand onverwacht de macht kan grijpen, zoals Hitler in Duitsland.

In het gezaghebbende weekblad The New Yorker wordt beschreven hoe gevaarlijk het onderzoek is dat minister van Justitie Barr is gestart naar verkiezingsfraude voordat alle stemmen geteld zijn. Het wekt de indruk dat Justitie er op uit is een bepaalde gewenste uitslag te willen afdwingen.

foto: White House