Inlichtingendiensten soms goed in de fout

De geheime diensten AIVD en MIVD verzamelen “niet structureel” buiten de wet om persoonsgegevens, zoals de Amerikaanse NSA dat wel deed, zegt de toezichtcommissie CTIVD in een rapport, maar de diensten gaan soms wel hun boekje te buiten. Het kabinet heeft het CTIVD-rapport en de eigen conclusies naar de Tweede Kamer gestuurd, zo meldt de NOS.

De geheime diensten mogen geen data verzamelen van telefoontjes via glasvezelkabels, stelt de NOS, en volgens de commissie houden ze zich daaraan:

De Commissie stelt vast dat er geen ongerichte interceptie van kabelgebonden telecommunicatie plaatsvindt door de AIVD en de MIVD

Wel constateerde de CTIVD enkele onrechtmatigheden in de werkwijzen.

Zo zet de AIVD agenten in om gegevens te verwerven op een manier die in feite neerkomt op de inzet van een tap.”

Tappen mag alleen met toestemming van de minister. Ook bij het hacken van sommige internetfora ontbrak de toestemming van de minister. Verder houden AIVD en MIVD zich niet altijd aan de regels die gelden voor het omgaan met telecommunicatie die uit de ether is opgevangen. De MIVD selecteert ook metadata in samenwerking met buitenlandse veiligheidsdiensten, zonder specifiek toestemming te vragen aan een minister. Tot slot gebruikt de MIVD metadata om nieuwe verdachte personen op te sporen. Volgens de commissie moet ook daar de minister altijd toestemming voor geven.

Een belangrijk advies aan AIVD en MIVD is om opnieuw te beoordelen of het vertrouwen in sommige inlichtingendiensten “dat de desbetreffende buitenlandse diensten mensenrechten respecteren en handelen binnen de eigen nationale regelgeving” nog wel terecht is.

‘Moderniseren’ Onlangs adviseerde de commissie-Dessens om de veiligheidsdiensten meer ‘moderne’ bevoegdheden te geven, vooral om ze ook communicatie via glasvezelkabels af te laten tappen. Het kabinet is het hiermee “voor het merendeel” eens, zo meldt RTL Nieuws , maar bestudeert nog hoe bij grote technische veranderingen de privacy van Nederlandse burgers gewaarborgd blijft. Dessens oordeelde ook dat de aansturing van met name de inlichtingendienst AIVD beter kan. “Het kabinet herkent de geschetste situatie en is met de commissie van mening dat de aansturing van de AIVD op onderdelen dient te worden verstevigd”, schrijft minister Plasterk in reactie. De commissie is van mening dat bij de informatieverstrekking aan het parlement de norm ‘openbaar, tenzij …’ uitgangspunt moet zijn. “Naar het oordeel van het kabinet is de hedendaagse praktijk daarmee in overeenstemming”, vindt Plasterk. Maar “het noodzakelijk heimelijke karakter van de diensten verhoudt zich slecht met het rechtzetten van misstanden in het openbaar”.

GroenLinks-Tweede Kamerlid Linda Voortman reageert:

Veiligheidsdiensten handelen teveel volgens het principe: als we geen toestemming vragen kan dat ook niet geweigerd worden. GroenLinks wil dat veiligheidsdiensten altijd conform de wet handelen en niet te gemakkelijk denken dat wat zij doen wel in de geest van de wet zal zijn. (..) Als veiligheidsdiensten buiten de democratische controle om zichzelf bevoegdheden toe-eigenen dan hol je de rechtstaat uit en komt de privacy van mensen in gevaar.

NOS: “AIVD, MIVD soms over de schreef”

RTL: Kabinet steunt modernisering inlichtingenwerk

Foto-cc: Ocular Invasion