Islamhaat maakt moslims religieuzer

Meer dan tien jaar jaar benoemen, bekritiseren en beledigen heeft ervoor gezorgd dat moslims meer waarde zijn gaan hechten aan hun geloof, zo blijkt uit een onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau. De toegenomen spanningen tussen moslims en niet-moslims en het daarmee samenhangende gevoel van uitsluiting maakt dat moslims religieuzer zijn geworden en zich meer moslim zijn gaan voelen. Het SCP schrijft:

De afwerende houding vanuit de Nederlandse samenleving maakt het geloof, de moslimidentiteit en het behoren tot een gemeenschap extra aantrekkelijk. De negatieve oordelen over de islam en moslims vanuit de Nederlandse maatschappelijke omgeving stimuleren het aanhalen van de banden binnen de herkomstgroep en het onderlijnen van de moslimidentiteit.

Het onderzoek is gebaseerd op gegevens uit 2015 en richt zich voornamelijk op Nederlanders van Turkse en Marokkaanse afkomst, omdat dat de grootste islamitische groepen zijn in Nederland. 86 procent van de Turkse-Nederlanders en 94 procent van de Marokkaanse-Nederlanders noemt zichzelf moslim. De ondervraagden die zichzelf wel moslim noemen, zijn vaker gaan bidden. Onder Turkse Nederlanders is het moskeebezoek toegenomen en moslima’s van Marokkaanse afkomst zijn vaker een hoofddoek gaan dragen. De ondervraagden die zich als moslim identificeren stellen bijna unaniem dat hun geloof een zeer belangrijk onderdeel is van henzelf.

Het SCP onderscheidt vijf soorten moslims, die hun geloof ieder op een andere manier invullen: seculier, cultureel, selectief, privaat, praktiserend. Het SCP schrijft:

Voor de seculiere moslims heeft het geloof nauwelijks gepraktiseerd en heeft het weinig betekenis. Voor culturele moslims is het geloof wel belangrijk, maar uit zich dit niet in het praktiseren van de rituele gedragingen zoals bidden of moskeebezoek. Selectieve moslims nemen een tussenpositie in. Zij nemen regelmatig deel aan de sociale en rituele praktijken, maar niet zeer frequent. Het geloof neemt voor de vrome, private moslim een zeer belangrijke plaats in en zij bidden bijvoorbeeld veel en volgen de voedselvoorschriften nauwgezet. Hun religiositeit wordt wel hoofdzakelijk in de privésfeer beleden; een moskee bezoeken zij amper. Bij de strikt, praktiserende moslims speelt de islam in hun dagelijks leven de grootste rol. Ze zijn zeer actief in de rituele praktijk (bidden, moskeebezoek) en de sociale praktijk (halal eten, ramadan). Zij zijn (sterk) van mening dat ook andere moslims moeten leven volgens de regels van de islam.

De afgelopen tien jaar zijn steeds meer Nederlandse moslims opgeschoven naar de laatste twee categorieën. Onder moslims van Turkse afkomst steeg hun percentage van 37 naar 45 procent en onder moslims van Marokkaanse afkomst van 77 naar 84 procent. Dat het geloof van deze moslims een grote rol speelt in hun leven, maakt overigens niet dat zij te bestempelen zijn als streng orthodox of salafistisch, benadrukt het SCP. Het onderzoek geeft daarvoor te weinig informatie. Uit eerder onderzoek kwam naar voren dat ongeveer 8 procent van de moslims streng orthodox is.

Discriminatie Bijna iedereen, ook de vrome en strikte moslims, geeft aan open te staan voor culturele diversiteit. Minder dan 10 procent heeft begrip voor religieus geweld. Driekwart van de ondervraagde moslims geeft aan dat discriminatie van moslims of mensen met een andere culturele achtergrond regelmatig voorkomt. Bijna de helft van hen zegt dat aan den lijve te hebben ondervonden. Ongeveer 60 procent zegt dat er in Nederland veel te negatief over de islam wordt gedacht. Selectieve moslims, zijn het meest negatief over Nederland en de Nederlanders. Bijna de helft geeft aan zich hier niet thuis te voelen. De SCP-onderzoekers verklaren dat met het gegeven dat selectieve moslims relatief jong zijn en – juist omdat ze minder streng zijn in hun geloof – dichter bij de Nederlandse samenleving staan. Zij ervaren daardoor vaker discriminatie en uitsluiting.

Het aantal ongelovigen is onder Turkse-Nederlanders in tien jaar tijd iets toegenomen (tot 10 procent), onder Marokkaanse-Nederlanders is het gelijk gebleven (5 procent).

Cc-foto: t-bet