Jeugdgevangenissen negeren populisme: zachte aanpak werkt

Ondanks de stoere taal die de VVD graag mag bezigen over strengere straffen voor criminelen, diende staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie vandaag een wetsvoorstel in dat rechters de bevoegdheid moet geven om jongeren te straffen met school. In plaats van een taakstraf of aansluitend op een gevangenisstraf zouden jongeren dan veroordeeld worden tot ‘terbeschikkingstelling aan het onderwijs’.

Hoogleraar Reclassering, Peter van der Laan, noemt het wetsvoorstel in de Volkskrant een ‘symbolische maatregel’. Rechters beschikken inmiddels al over de mogelijkheid om een voorwaardelijke straf op te leggen, waarbij naar school gaan een van de voorwaarden is.

In het jeugdgevangeniswezen is men allang overtuigd van de deugden van een zachte hand. Directeuren van justitiële jeugdinrichtingen hebben een nieuwe visie op het ‘orthopedagogisch jeugdklimaat’ opgesteld, die wetenschappelijk gefundeerd is en opvoeding verkiest boven repressie.

In de praktijk betekent dat minder repressie en meer behandeling. Geen visitaties meer behalve als er een concrete verdenking is. Niet meer de hele groep straffen als één van de jongeren zich misdraagt. ‘Kamertrainingen’ waarbij de jongeren leren zelfstandig deel te nemen aan de maatschappij.

Onderzoeker forensische orthopedagogie, Peer van der Helm, zegt in de Volkskrant dat deze nieuwe werkwijze zeker niet soft genoemd kan worden:

De combinatie van opvoeden en behandelen is voor de jongeren juist heel zwaar.

Volgens hem zijn deze jongeren gebaat bij een combinatie van rust, reinheid, regelmaat en duidelijke grenzen. Als deze grenzen overschreden worden volgt straf, bijvoorbeeld het intrekken van privileges. Deze aanpak werkt volgens Van der Helm veel beter dan het repressieve beleid van vroeger:

Zonder behandelingen komen jongeren er crimineler uit dan ze erin komen. Met behandeling wordt een klein positief effect bereikt: 20 procent van de jongeren verlaat het criminele pad.

 cc-foto: Garry Knight