Kabinet Rutte I viel door misverstand

PVV-leider trok in april 2012 tot verbijstering van velen plots de stekker uit het kabinet Rutte I, een coalitie VVD-CDA met gedoogsteun van de PVV. Volgens de Volkskrant deed hij dat na een misverstand binnen het CDA dat veroorzaakt werd door CDA-leider Maxime Verhagen en staatssecretaris van Buitenlandse Zaken Ben Knapen.

De drie partijen voerden zeven weken lang intensief overleg over het doorvoeren van miljardenbezuinigingen. Volgens de krant, die een reconstructie van de val maakte gebaseerd op gesprekken met elf betrokkenen, had Verhagen aan Knapen gevraagd hoeveel hij op ontwikkelingssamenwerking maximaal zou kunnen bezuinigen. Wilders wilde daar 3 miljard vanaf halen, Knapen antwoordde dat het maximum twee miljard was. Dat laatste getal was een puur technische berekening. Knapen is niet van plan zo’n bezuiniging door te voeren.

Als Verhagen hem vervolgens meldt dat er inderdaad 1 à 1,5 miljard vanaf gaat, gooit hij de kont tegen de krib: ‘Prima Maxime, maar je begrijpt dan wel dat ik aftreed.’ Verhagen en Rutte reageren verbijsterd, maar Knapen heeft de steun van zijn partijgenoten in het kabinet. Die hebben zich niet lang daarvoor gezamenlijk voorgenomen dat zij zich feller te weer moeten gaan stellen tegen Wilders. Ze hebben er genoeg van steeds voor hem te moeten buigen, de grens is bereikt.

Verhagen vreest bovendien dat het aftreden van Knapen zal leiden tot het uiteenvallen van het CDA, een partij die toch al zeer grote moeite heeft met de samenwerking met de PVV. Wilders ziet zijn plan om ontwikkelingssamenwerking praktisch te beëindigen mislukken en staakt de gedoogsteun. Naar buiten toe wordt het verhaal dat hij niet akkoord kan gaan met de bezuinigingen op de zorg.

Uit de reconstructie blijkt dat de gedoogcoalitie verscheurd werd door wantrouwen en dat Wilders zich zeer intensief met het beleid bemoeide terwijl naar buiten werd gedaan alsof hij geen invloed uitoefende. Zo wordt het voorbeeld genoemd van het kabinetsplan om 250 mensen die gewond zijn geraakt bij de strijd in Libië in Nederland te laten behandelen. Wilders is fel tegen want hij wil geen islamieten in Nederlandse ziekenhuizen. Uiteindelijk mogen er als compromis 52 gewonden Libiërs geholpen worden.

cc-foto: Sebastiaan ter Burg , staatssecretaris Ben Knapen