Machtswellust deed GroenLinks de das om

GroenLinks verloor bij de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen fors. De partij ging van tien naar vier zetels. Of eigenlijk naar drie, want die laatste zetel was een beetje een cadeautje; een restzetel. Vrijdag verschijnt het rapport van de commissie Van Dijk over het verlies. De commissie deed onderzoek naar de oorzaken.

Update 23.09 uur Jolanda Sap heeft zich tegenover Bram van Ojik, de huidige fractievoorzitter van GroenLinks uitgesproken over het Rapport Van Dijk.

Wat ze zei is niet per se bedoeld om met de rest van Nederland te bespreken”, aldus Van Ojik in een interview met Nieuwsuur.

Op de vraag of het rapport een schop na is voor Sap, antwoordde hij dat het een hard rapport is. Maar volgens hem staat er niets in wat nog niet bekend was. “We kenden allemaal de feiten.”

Update 15.15

Het rapport over GroenLinks is inmiddels binnen. De conclusie: de verkiezingsnederlaag is te wijten aan de conflicten binnen de Tweede Kamerfractie en een gebrek aan samenwerking binnen de partij als geheel. De commissie haalt fel uit naar de tienkoppige fractie:

De fractie die in deze situatie in 2010 aantrad, heeft onvoldoende aandacht besteed aan haar interne cohesie en onvoldoende tijd gemaakt voor inhoudelijke gezamenlijke standpuntbepaling. Zij (de fractie, red.) hing als los zand aan elkaar. Het fractiebestuur was geen eenheid en had daardoor in deze situatie niet de vereiste regie. Sterker nog: de toenemende wrijvingen binnen het fractiebestuur verergerden de situatie aanzienlijk.

Ook deelname aan de missie in Kunduz wordt in het rapport gehekeld:

Een groot deel van de partij en de kiezers heeft steun aan de missie in Kunduz nooit kunnen begrijpen. Het werd eerder begrepen als steun aan een impopulair kabinet dan als steun aan een opbouwmissie in Afghanistan.”

Eerder:

Heel opiniërend Nederland heeft al zo haar ideeën over waar het misging bij de partij. Een opeenstapeling van intern gesteggel, vanaf het moment dat Femke Halsema haar vaandel overdroeg aan Jolande Sap. De commissie Van Dijk heeft alle mogelijkheden bekeken, kiezersbewegingen geanalyseerd en gesproken met partijprominenten en leden geënquêteerd.

De commissie moest zich onder meer buigen over de instemming met de politietrainingsmissie naar Kunduz en over voormalig Kamerlid Tofik Dibi, die zich plots kandideerde als partijleider, en de manier waarop het partijbureau daar mee omging. Oud-Europarlementariër Nel van Dijk, schreef de leden:

Er zijn fouten gemaakt, daar moeten we duidelijk over zijn. Maar het wordt geen afrekening. We noemen namen waar nodig, maar wat er is misgegaan, is niet volledig toe te rekenen aan individuen.

Tweede Kamerlid Jesse Klaver concludeert dat zijn partij te veel van de eigen idealen heeft laten varen: “We stelden ons in de vorige kabinetsperiode te welwillend op. We moeten onze idealen meer voorop zetten. We zijn een oppositiepartij!”

Collega-Tweede Kamerlid Linda Voortman beaamt dat. Zij schrijft op de website van het wetenschappelijk bureau van GroenLinks: “De afgelopen jaren hebben we te veel gezocht naar de macht, waardoor onze ideeën naar de achtergrond verdwenen. Dat neem ik mezelf kwalijk.” Liesbeth van Tongeren, eveneens Tweede Kamerlid, sluit zich hier bij aan: “Ik denk dat wij er de komende periode rauwer en wat steviger in moeten.”

Ook onder de leden leeft de roep om meer idealen. Zo schreef een groep van acht GroenLinksers een manifest, over hoe hun partij ‘aansluiting met de samenleving’ moet terugvinden. Onder de naam KlubKobalt willen ze onder meer podia en avonden organiseren voor groene ondernemers en mensen uit de culturele sector. Onder het mom van “zet idealen op de eerste plaats, daarna de zetels en dan komt de invloed vanzelf” hoopt KlubKobalt dat de partij in de toekomst weer zal groeien.

Of de nieuwe koers zal werken, moet nog blijken. Wel heeft de partij er één lid mee teruggewonnen. Bas Elfrink, ouds PSP’er die een half leven had gewijd aan GroenLinks, zegde zijn lidmaatschap op nadat GroenLinks het Lente-Akkoord had medeondertekend. Elfrink: “De partij gleed te veel af naar het midden. Deze crisis biedt mogelijkheden om de partij weer te laten zijn waar ze voor bedoeld is.”

Meer hierover zodra de commissie de uitkomsten bekend maakt

Trouw: GroenLinks heeft spijt van flirt met de macht