Merkel schafft es opnieuw

Dat tijdens de coronapandemie de Duitse sterftecijfers relatief laag zijn ondanks de vele besmettingen, heeft te maken met het vroege en veelvuldig testen en de daaropvolgende quarantainemaatregelen en daarnaast het grote aantal beschikbare intensive-care-bedden. Maar, zo zeggen virologen, er speelt nog een zeer belangrijke factor mee: het vertrouwen dat de Duitse bevolking heeft in Bondskanselier Angela Merkel en de daaruit voortvloeiende gehoorzaming van de corona-maatregelen.

Dat vertrouwen in Merkel zal deels voortkomen uit haar achtergrond. Als natuurkundige is Merkel uitermate goed in staat de wetenschap achter het virus en de aanbevolen maatregelen ertegen te vertalen naar zowel de bestuurders van de deelstaten als de inwoners daarvan. Een schril contrast met bijvoorbeeld de Amerikaanse president Donald Trump die geen kans voorbij laat gaan zijn volkomen onbenul op welk wetenschappelijk gebied dan ook te etaleren waarbij hij graag zijn eigen ingebeelde IQ roemt. Waar Trump toegeeft vooral op zijn eigen instinct te vertrouwen – de VS heeft het hoogste aantal corona-slachtoffers ter wereld – houdt Merkel vast aan de wetenschap.

Het aantal corona-besmettingen in Duitsland vlakt af, maar is nog altijd torenhoog. Bijna 135.000 Duitsers zijn positief getest op het virus, waarmee Duitsland in Europa op de derde plek staat, vlak achter Italië (165.000) en Spanje (183.000). Het grote verschil zit in de sterftecijfers. Waar Italië ruim 21.000 bevestigde coronadoden te betreuren heeft en Spanje ruim 19.000, zijn dat er in Duitsland dankzij het beleid van Merkel nog geen 4.000.

Wetenschap Het geloof in die wetenschap heeft ertoe geleidt dat Duitsland nu geleidelijk de coronamaatregelen versoepelt. Niet vanuit een wanhopige poging de economie te redden ongeacht het risico voor de volksgezondheid, maar omdat de tijdig en grondig genomen maatregelen effect lijken te hebben. En ook bij het loslaten van de strikte regels gaat Merkel uitermate voorzichtig te werk. Woensdag liet de Bondskanselier weten dat komende week de eerste winkels hun deuren weer mogen openen, onder strenge voorwaarden en met strikte inachtneming van de sociale afstandsregels. Volgende maand gaan mogelijk de scholen weer open voor de oudere leerlingen, maar ook daar geldt: eerst in kleine groepen en op voldoende afstand van elkaar. Wie weer naar werk, winkel of school gaat, of gebruik maakt van het openbaar vervoer, wordt met klem aangeraden voorlopig een mondkapje te dragen. De horeca blijft voorlopig gesloten, religieuze bijeenkomsten, sportevenementen en festivals gaan de komende tijd niet door.

Tijdens de persconferentie woensdag waarin Merkel de versoepeling en voorwaarden aankondigde, was ze opnieuw in alles de kalme, behoedzame leider die beleid maakt op basis van wetenschap. Om precies te zijn de aanbevelingen van een panel bestaand uit 26 vooraanstaande wetenschappers op gebieden variërend van virologie en epidemiologie tot gedragspsychologie en ethiek. Daarop ging ze in overleg met de gouverneurs van de zestien Duitse deelstaten om tot een gezamenlijke aanpak te komen. Gedurende de persconferentie werd Merkel geflankeerd door haar eigen minister van Financiën, maar ook door de gouverneur van Beieren en de burgemeester van Hamburg waarmee de Duitsers een heldere boodschap kregen: we doen dit samen.

Succes ‘Wat we nu bereikt hebben is een voorlopig succes,’ sprak Merkel. Maar, zo waarschuwde ze tegelijkertijd: ‘Het is niet meer dan een voorlopig succes en ik kan niet genoeg benadrukken dat het ook een kwetsbaar succes is. We kunnen het ons niet veroorloven een ongeïnformeerde sprong in het diepe te nemen, zelfs niet met de beste bedoelingen. We moeten begrijpen dat we met dit virus te kampen hebben, zolang er geen vaccin bestaat.’ Merkel liet er geen twijfel over bestaan: ‘Het aantal nieuwe besmettingen neemt af, maar we hebben erg weinig speelruimte’.

De komende tijd zal Duitsland bij elke maatregel die wordt versoepeld nauwkeurig monitoren welk effect het heeft op het aantal coronabesmettingen. Zodra blijkt dat er een nieuwe stijging optreedt, wordt de versoepeling direct voor zolang dat nodig is ongedaan gemaakt. Met de zorgvuldigheid waarop de Bondskanselier dat aanpakt, is er voor de Duitsers geen enkele reden aan de noodzaak daarvan te twijfelen.