Natuurbeheer door boer 'op groot fiasco uitgelopen'

Natuursubsidies in handen van boeren, het blijkt een rampzalige combinatie. Door gebruik van mest en landbouwgif tasten de boeren het landschap alleen maar verder aan. Alleen boeren in de directe omgeving van natuurreservaten die bereid zijn tot vergaande milieumaatregelen moeten nog geld krijgen. Dat advies overhandigd de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) donderdagmiddag aan staatssecretaris Sharon Dijksma (natuur).

Het kabinet had om dit advies gevraagd, omdat het het natuurbeleid wil herzien, zo meldt Trouw. De commissie onder leiding van oud-minister Agnes van Ardenne stelt in het rapport ‘Onbeperkt Houdbaar’ dat het agrarisch natuurbeheer ‘op een groot fiasco is uitgelopen’.

De afgelopen twintig jaar is daar één miljard euro aan uitgegeven. Intussen werd de landbouw alleen maar intensiever en de biologische verarming als gevolg hiervan alleen maar erger. De raad vindt dan ook dat die financiering van ‘ineffectief agrarisch natuurbeheer’ moet stoppen.

Trouw somt de hoofdpunten uit het advies op:

Op provinciaal niveau moeten clusters komen van grote natuurgebieden. Er moet minder aandacht gaan naar de bescherming van afzonderlijke dier- en plantensoorten. Als de reservaten groot genoeg zijn en de milieu-omstandigheden goed, komen de dieren en planten vanzelf.

Ecologisch beheerd agrarisch landschap kan de grote reservaten weer onderling verbinden. Zo ontstaat een landelijk natuurnetwerk ter vervanging van de oude Ecologische Hoofdstructuur.

De strenge regels, gericht op het in stand houden van natuur, moeten weg. Natuur is mede door de klimaatverandering dynamischer geworden en laat zich niet vastleggen door wetgeving. Star behoud is te duur en onnodig.

Er komt voorlopig een bouwstop op ecoducten, die de afgelopen jaren zo’n 400 miljoen euro hebben gekost. Wetenschappelijk is niet aangetoond of deze bouwwerken voldoende nut hebben. In tijden van schaarste is het beter voor dat geld bestaande natuurgebieden uit te breiden, in plaats van die onderling te verbinden.

Het natuurbeleid moet vooral regionaal vorm krijgen, met subsidie van provincies en samenwerking door lokale partijen: natuurbeschermers, particulieren, bedrijfsleven.

De landelijke organisatie van Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer is niet meer haalbaar. Ze moeten hun hoofdkantoor verkleinen en zich regionaal versterken.

‘Onmisbare schakel’ LTO Nederland en de koepels van agrarische natuurverenigingen zeggen in een gezamenlijke reactie dat de Rli niet hardmaken dat subsidies voor agrarisch natuurbeheer zijn uitgelopen op een ‘groot fiasco’. Agrarisch natuurbeheer vormt juist een onmisbare schakel voor het toekomstig natuurbeheer in Nederland, stellen zij in het Nederlands Dagblad : 

De positieve resultaten van de laatste jaren waarin we het beheer anders organiseren zijn gewoon weggelaten.

Het oordeel van de raad zou vooral zijn gebaseerd op publicaties van “notoire critici” van agrarisch natuurbeheer.

Hele Nederlandse landbouw kan biologisch

Elders in Trouw pleit de Argentijnse hoogleraar landbouw-ecologie Pablo Tittonell voor een intensivering van de landbouw, maar dan op ecologische wijze. Landbouw die optimaal gebruikmaakt van de plaatselijke ecosystemen, met waar nodig een snufje hightech, dat wordt de toekomst.

Donderdag zal Tittonell, in zijn inaugurele rede als hoogleraar in Wageningen, uiteen zetten dat grootschalige landbouw die vooral leunt op het gebruik van chemicaliën en fossiele brandstoffen een doodlopende weg is.

Elke graankorrel die op gangbare wijze wordt geproduceerd bestaat voor 70 procent uit fossiele brandstof, nodig voor kunstmest en machines. Bij die voedselproductie komen er tevens stoffen vrij die het milieu vervuilen. Dat mag de samenleving dan weer opruimen. Als je op die manier 70 procent meer voedsel moet gaan telen om de groeiende wereldbevolking – in 2050 negen miljard mensen – te kunnen voeden, dan moet je elk jaar 8 procent van de oliereserves gebruiken. Dat is niet vol te houden.

Ik ben ook voor een intensivering van de landbouw. Maar dan niet een zoals de generatie van de groene revolutie, van de maximale opbrengst die hen voor ogen staat. Voor hen is er maar één weg. Meer inbreng van chemische middelen geeft meer opbrengst. Zij willen zo de honger uitbannen. Maar maximale productie is daarvoor niet nodig. Ik wil een ecologisch intensieve landbouw. Dat is het steeds intensiever, slimmer zo je wilt, gebruikmaken van de natuurlijke ecosystemen waarin de landbouw opereert. Die landbouw zal per regio wisselen, omdat ecosystemen overal anders zijn.”

Trouw (betaalde toegang): ‘Natuurbeheer door boer groot fiasco’

Trouw: Advies ‘Onbeperkt Houdbaar’ in vier minuten

Trouw (betaalde toegang): Landbouw moet intensiever maar dan wel ecologisch

ND: ‘Kritiek op boerennatuurbeheer ongefundeerd’

Foto-cc: Rob Coers