Netelenbos: NS heeft het tot tweemaal toe verprutst

Op deze dag kwamen oud-minister van Verkeer Netelenbos en oud-minister van Financiën Zalm aan het woord. Netelenbos was minister toen de overeenkomst met de NS voor het vervoer op de hogesnelheidslijn werd getekend

De NS acteerde na de afwijzing van het onderhandse bod op de hogesnelheidslijn in 1999 als een klassiek staatsbedrijf. De directie van het bedrijf vertrouwde er blind op dat wanneer ze iets anders wilden dan het kabinet, het kabinet hen uiteindelijk toch wel zou volgen. Dit zegt voormalig minister van Verkeer en Waterstaat Tineke Netelenbos tijdens haar verhoor voor de parlementaire enquêtecommissie Fyra. Netelenbos bevestigt in het gesprek het beeld dat ontstond tijdens eerdere verhoren; de minister was als een van de weinigen binnen het kabinet geneigd de flitslijn aan de NS te gunnen. Netelenbos: ‘Maar ze hebben het zelf tot tweemaal toe verprutst.’

De NS stond er slecht voor De NS stond er eind jaren negentig slecht voor met veel arbeidsonrust, slechte prestaties en vuile stations. Dus moest het bedrijf de handen dichtknijpen met een herkansing. Netelenbos was dan ook erg teleurgesteld dat de NS die kans liet liggen. De NS-leiding voelde zich te geschoffeerd door afwijzing van het eerste bod. ‘Dat was weinig professioneel’, vond Netelenbos. Netelenbos was tegen de openbare aanbesteding van het vervoer op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid, maar vond dat geen reden om af te treden. Zij wilde de aanbesteding stopzetten en in plaats daarvan in zee gaan met de zogeheten Oranjecombinatie. Dat was een samenwerking van NS, Schiphol en KLM. Maar toen ze haar zin niet kreeg binnen het kabinet, zag Netelenbos geen reden om op te stappen. Zij had aanvankelijk ook ingestemd met openbaar aanbesteden, dus legde ze zich erbij neer dat haar collega’s hier niet op terug wilden komen.

‘Daar zaten ze op een succesje te wachten’ Haar collega op Landbouw Laurens Jan Brinkhorst dacht heel Europees, dus die was niet te porren voor een combinatie van Nederlandse bedrijven, zei Netelenbos. Het ministerie van minister Gerrit Zalm (Financiën) was er veel aan gelegen samenwerking tussen bedrijven en overheid (publiek-private samenwerking) van de grond te krijgen. Met de aanleg van wegen en tunnels lukte dit nog niet erg. ‘Daar zaten ze op een succesje te wachten’, zei Netelenbos. Dus had ze van hen geen steun te verwachten voor het stopzetten van de openbare aanbesteding. Volgens Netelenbos is het ‘echt baarlijke onzin’ dat de NS zich gedwongen zag goedkope treinen te kopen omdat ze heel veel geld hadden neergelegd voor het binnenhalen van het vervoer op de hogesnelheidslijn HSL-Zuid. Dat is een beeld dat is neergezet door de NS en door vakbond FNV aldus Netelenbos.

Zalm: openbare aanbesteding HSL is prima verlopen De openbare aanbesteding van de hogesnelheidslijn is in 2001 prima verlopen. Er was voldoende concurrentie en het bod van de NS was goed voor de schatkist. Ook achteraf was het een goed besluit om het bod van de NS te accepteren, zei oud-minister van Financiën Gerrit Zalm in zijn openbaar verhoor. Zalm is na de aanbesteding meerdere malen verzocht om het hoge concessiebedrag van 148 miljoen dat de NS jaarlijks moest betalen voor het gebruik van de lijn te verlagen – onder meer in 2004 door toenmalig NS-topman Aad Veenman. De bewindsman zag niets in een aanpassing van het contract. ‘Er reden toen nog geen treinen en er waren geen acute tekorten’, aldus de voormalig bewindsman.Zalm gelooft niet dat een onderhandse gunning aan de NS de problemen met de Fyra had kunnen voorkomen. In tegendeel. ‘Achteraf zou je kunnen redeneren dat het beter was als de hsl was gewonnen door een partij die weten hoe je met hoge snelheidslijnen met rijden en die de treinen kunnen komen’, aldus Zalm. 

Volkskrant.nl:  Netelenbos: NS heeft het tot tweemaal toe verprutst