‘Niemand had dit voorzien’, zei Hugo de Jonge. Dat klopt niet

Mark Rutte en Hugo de Jonge waren compleet overvallen door de snelle stijging van het aantal besmettingen, vertelden ze vrijdag tijdens hun persconferentie. “We zien een enorme spike in de besmettingscijfers onder jongeren, op een manier die echt niemand had voorzien”, zei De Jonge.

Maar is dat eigenlijk wel zo? In het Verenigd Koninkrijk, waar de Delta-variant zijn opmars al wat eerder was begonnen, was te zien dat de besmettingscijfers snel opliepen. Niet zo verrassend bij een variant met een basaal reproductiegetal (R0) van tussen de 5 en 8.

Wie niet (volledig) gevaccineerd is loopt bij zo’n hoge besmettelijkheid een grote kans om geïnfecteerd te raken, als je het virus verder geen strobreed in de weg legt. De Duitse viroloog Christian Drosten schetste begin dit jaar daarom al een scenario waarbij jongeren bij het loslaten van de maatregelen massaal besmet zouden raken.

Delta won aan de vooravond van de versoepelingen snel terrein in Nederland. Stephan Okhuijsen van Datagraver waarschuwde daarom op 18 juni op Twitter dat het loslaten van de maatregelen bijzonder onverstandig was. “Leer van de harde lessen van andere landen”, adviseerde Okhuijsen die onder meer wees op de ervaringen in India en het Verenigd Koninkrijk.

Hij was bepaald niet de enige die de problemen een stuk eerder zag aankomen dan Rutte en De Jonge. Zo luidt de Nijmeegse arts-microbioloog Bert Mulder van het zogeheten Red Team al vanaf begin juni de noodklok. Hij constateerde destijds dat de Delta-variant in zijn regio goed was voor 5 procent van de besmettingen. “Vanaf dat moment ben ik begonnen met waarschuwen”, zei hij vorige week in een interview.

Mulder is ervan overtuigd dat het RIVM de besmettelijkheid van de Delta-variant heeft onderschat. Het loslaten van de coronamaatregelen is naar zijn oordeel een dramatische beslissing geweest op basis van ‘volstrekt onrealistische aannames’ die het gevolg waren ‘van een veel te groot optimisme’.

Zo waren er veel meer mensen die het onheil zagen naderen. Op het moment dat het aantal besmettingen in Nederland nog rond de 1.500 lag, plaatste de in statistiek gespecialiseerde onderzoeker Henk-Jan Westeneng bijvoorbeeld al een draadje op Twitter waarin hij het verloop van de infecties van de daaropvolgende dagen voorspelde. Hij voorzag dat het aantal besmettingen op zaterdag en zondag wel eens rond de 10.000 zou kunnen uitkomen – precies wat er gebeurde.

Dezelfde Westeneng wijst er inmiddels op dat de nieuwe maatregelen van het kabinet onvoldoende zijn om de problemen op te lossen. Wellicht aardig om in het achterhoofd te houden als Rutte en De Jonge binnenkort weer een persconferentie geven.

In het Verenigd Koninkrijk waarschuwden wetenschappers vorige week dat het loslaten van de coronamaatregelen een ‘ gevaarlijk experiment ’ is. De hoofdredacteur van het wetenschappelijk tijdschrift The Lancet, Richard Horton, gaat een stap verder. Er is helemaal geen sprake van een experiment, legt hij uit. “We weten precies wat er gaat gebeuren. We weten dat het aantal infecties zal stijgen, we weten dat er meer mensen in het ziekenhuis zullen worden opgenomen.”

Volgens Horton is er maar een manier waarop je op dit moment een versoepeling kunt uitleggen: “Dit is de ideologie van libertarisch rechts.”