Nieuwe foto’s gruweldaden Nederlands-Indië opgedoken

In het Verzetsmuseum Zuid-Holland in Gouda zijn in een gepantserde kluis 179 foto’s en dia’s aangetroffen uit voormalig Nederlands-Indië. De gruweldaden die op een deel van het beeldmateriaal te zien is, maakt opnieuw duidelijk dat er grondig onderzoek gedaan moet worden naar deze periode uit de Nederlandse geschiedenis.

Op de beelden zijn onder meer geëxecuteerde Indonesiërs te zien , maar ook verhoren en arrestaties door de soldaten van het KNIL. De foto’s werden bij toeval ontdekt door Joost Lamboo, verantwoordelijk voor het museums beeldmateriaal. Lamboo meent dat de foto’s gemaakt zijn door een of meerdere personen die zich aan de zijde van de Nederlanders bevonden. Hij noemt de gevonden foto’s vergelijkbaar met de beelden van tien lijken in een greppel in Nederlands Indië, ontdekt in 2012. 

Foto-historicus Louis Zweers heeft vastgesteld dat het om authentiek beeldmateriaal gaat. Wel is hij van mening dat de precieze context niet helder is. ‘Er ontbreekt informatie over wie, wat, waar en wanneer. Dat maakt het ingewikkeld.’

Op een van de foto’s zijn zes neergeschoten mannen te zien. Volgens Zweers is deze foto in Bandung gemaakt, in het voorjaar van 1946. ‘Daar was het toen chaos,’ zegt Zweers. ‘Er zaten Brits-Indische troepen, KNIL-eenheden en Indonesische jongeren die daar een guerrilla-oorlog voerden, waarbij nogal wat Nederlandse en Indische ongewapende burgers werden vermoord.’

Ook zegt Zweers dat er ten tijde van de foto’s nog geen sprake was van politionele acties. ‘Er waren toen nog geen Nederlandse militairen aanwezig. Die kwamen pas veel later. Dit was het koloniale leger, met Nederlands-Indische officieren en inheemse manschappen, onder Nederlands opperbevel. Uit die beginperiode van de onafhankelijkheidsstrijd is heel veel nog niet duidelijk.’

Die mening deelt Henk Schulte Nordholdt, bijzonder hoogleraar Indonesische geschiedenis aan de Universiteit Leiden. ‘We hebben nog steeds geen zicht op de ware aard van die oorlog, terwijl het de grootste oorlog is die Nederland ooit heeft gevoerd.’

De hoogleraar is van mening dat daar nu eindelijk eens verandering in moet komen. ‘We moeten onze verantwoordelijkheid nemen en eindelijk een groot onderzoek doen naar wie toen wat deed en vooral waarom. Dit was in hoge mate een vuile oorlog. We moeten zien te begrijpen waarom dat kon gebeuren.’