Nieuwe wet moet loonkloof dichten: 'Het is tijd voor een radicale aanpak'

Vrouwen verdienen minder dan mannen, ook als de beloningen van mannen en vrouwen op dezelfde posities worden vergeleken. Mannelijke werknemers verdienden in 2015 volgens cijfers van Eurostat gemiddeld 16,1 procent meer dan vrouwelijke. Als je rekening houdt met verschillen tussen mannen en vrouwen in leeftijd, opleiding, werkervaring, sector en functieniveau, dan blijft er een verschil bestaan van 5 procent bij de overheid en 7 in het bedrijfsleven volgens het CBS.

Vaak wordt gedacht dat vrouwen niet om opslag durven vragen, maar dat is niet waar. Onderzoek toont aan dat vrouwen net zo vaak om een salarisverhoging vragen als mannen, maar veel vaker ‘nee’ te horen krijgen. Een recente peiling van vakbond FNV onder leden bevestigt dat beeld.

In IJsland werd daarom een nieuwe wet aangenomen die de loonkloof moet dichten. Bijna 43 jaar nadat 90 procent van de IJslandse vrouwen het werk neer- en daarmee het hele land platlegden, waarna vrouwen gelijke rechten kregen. Bedrijven met meer dan 25 werknemers moeten voortaan bewijzen dat ze mannen en vrouwen hetzelfde betalen voor hetzelfde werk, op last van een boete. Ook Duitsland nam maatregelen, bedrijven met meer dan 200 werknemers moeten inzage geven in het salaris van collega’s in vergelijkbare functies, als een werknemer daarom vraagt.

Als het aan de linkse partijen ligt gaan we die regels hier ook doorvoeren. Dat meldt NRC. PvdA-Kamerlid Lilianne Ploumen bereidt een initiatiefwet voor die ‘in grote lijnen’ overeenkomt met de IJslandse wet. Ze wordt daarin gesteund door GroenLinks en SP. Centraal punt is dat de bewijslast wordt omgedraaid: werkgevers moeten gaan bewijzen dat ze gelijk belonen voor gelijke arbeid. Ploumen:

Het is voor werknemers een wel erg hoge drempel om dat te moeten aantonen. Bovendien wordt het op deze manier een collectief in plaats van een individueel probleem. Het is tijd voor een radicalere aanpak. Het is niet zo dat we pas gisteren hebben ontdekt dat er een probleem is. Dit is de tijd. Er is nu enorm veel bijval.

Buiten de loonkloof is ook de arbeidsparticipatie van vrouwen een probleem. Jonge vrouwen tussen de 25 en 30 jaar verdienen nu iets meer dan jonge mannen, omdat ze gemiddeld een stuk hoger opgeleid zijn. Maar binnen een paar jaar groeit de loonkloof weer in hun nadeel als gevolg van deeltijdwerken en de impact die dat heeft op het salaris en de carrièrekansen. Esther de Jong, senior beleidsmedewerker van Atria, het kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis:

Je kunt redeneren, zegt dat vrouwen zélf kiezen voor deeltijdwerken. Maar wat is keuze? Kiezen ze er zelf voor om bij hun kinderen te blijven, of is dat de enige manier om alles gecombineerd te krijgen? Het heeft veel meer met onze maatschappij te maken dan met echte keuzevrijheid.

Experts stellen dat maatschappelijke veranderingen nodig zijn om vrouwen te laten kiezen voor meer werkuren. Goedkopere kinderopvang, een ruimhartiger ouderschapsverlof – voor beide ouders – en meer transparantie over de beloning die werkgevers mannen en vrouwen toebedelen.

Lees ook op Joop: BBC-journaliste Carrie Gracie stapt op vanwege ongelijke beloning

Cc-foto: Seatle Municipal Archives