'Nu worden alleen de echt pathologische gevallen geholpen'

Sinds de ‘aanpassingsstoornis’ in 2012 door minister Schippers van VWS uit de basisverzekering werd gehaald is er weliswaar flink bespaard op zorgkosten, maar dreigen veel mensen die dringend psychische hulp nodig hebben buiten de boot te vallen. Dat constateert psychiater en psychotherapeut Leo Gualthérie van Weezel op basis van wat hij dagelijks ziet bij zijn werk in het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis.

In een interview met de Volkskrant beschrijft hij de schrijnende gevallen van psychische nood waarvoor nu geen hulp beschikbaar is en legt hij uit waarom hij zich nu – voor hij met pensioen gaat – kwaad maakt:

De kwaadaardigheid van de kanker, sluipt ook relaties binnen. Nu worden alleen de echt pathologische gevallen geholpen, maar de ‘gewone’ mensen met kanker en hun naasten vallen daardoor buiten de boot. Wij krijgen alleen betaald als we een heftige diagnose op iemand plakken, maar dat werkt de behandeling tegen. Ik ben juist bezig te normaliseren. Mensen te vertellen dat het normaal is wat ze voelen. Terwijl mensen soms volledig vastlopen.

Volgens Joost Dekker, hoogleraar van het VUmc, ontwikkelt eenderde van de kankerpatiënten een psychische stoornis als gevolg van de ziekte. 10 tot 12 procent van de kankerpatiënten heeft daarvoor gespecialiseerde hulp nodig. Maar omdat het bij veel van die kankerpatiënten om een ‘aanpassingsstoornis’ – psychische problemen die ontstaan als reactie op emotionele en stressvolle veranderingen – hoeven zij niet langer op hulp te rekenen. Volgens een woordvoerder van het Zorginstituut Nederland, dat VWS adviseert is de aanpassingsstoornis namelijk ‘geen stoornis’:

‘Het gaat hier om klachten. Die horen niet thuis bij de psycholoog of de psychiater.

Hierdoor ontstaan schrijnende situaties, aldus KWF Kankerbestrijding:

Wij zien kankerpatiënten die nu geen of veel te laat hulp krijgen. De aanpassingsstoornis moet daarom terug in de basisverzekering.

Volgens adjunct-directeur Margot Remie van instituut De Vruchtenburg, dat psychosociale hulp biedt bij kanker, ziet Schippers deze klachten als ‘lichte problematiek’:

Dat doet zeer. Want bij kanker is dit niet licht. Mensen gaan heus wel naar de buurvrouw, dat doen ze echt liever dan naar de psycholoog, maar dat is niet genoeg.

Hoogleraar Dekker sluit zich daarbij aan:

Om deze groep te behandelen is veel kennis van kanker nodig. Studies tonen aan dat behandeling van depressie bij patiënten met kanker werkt. Maar het gaat hier om intensieve behandelingen. Zonder hun rol te kleineren, maar dat is toch echt wat anders dan een paar gesprekken bij een praktijkondersteuner of de huisarts.