Oud-president van de Verenigde Staten Barack Obama heeft in Zuid-Afrika zijn eerste grote toespraak gegeven sinds hij het Witte Huis overdroeg aan Donald Trump. Tijdens de jaarlijkse Nelson Mandela-lezing sprak Obama zich ook uit kritisch over de politiek van zijn opvolger, zonder hem nadrukkelijk bij naam te noemen.
Volgens Obama leven we ‘in vreemde en onzekere’ tijden, waarin de media bol staan van ‘duizelingwekkende en verontrustende koppen’. Ook zei hij waakzaam te zijn voor de aftakeling van de democratie als gevolg van de ‘sterke mannen politiek’ die volgens Obama steeds heftiger wordt:
"In het westen heb je extreemrechtse partijen die gestoeld zijn op protectionisme, gesloten grenzen en nauwelijks verholen racistisch nationalisme."
Obama koos er in zijn speech bewust voor niet rechtstreeks naar Trump te verwijzen, hoewel velen dat vooraf wel verwacht hadden na diens optreden een dag eerder. Tijdens een persconferentie met de Russische president Vladimir Poetin toonde Trump zich volstrekt onderdanig, ontkende alle Russische bemoeienis met de Amerikaanse verkiezingen en schoffeerde zijn eigen veiligheidsdiensten. Vriend en vijand waren het er na de persconferentie over eens dat het een schandalige vertoning was.
Hoewel Obama Trump dus niet met naam en toenaam noemde, was er wel duidelijk veel kritiek op het beleid en het gedrag van de huidige Amerikaanse president. Zo zei Obama zich zorgen te maken over de aanvallen op de vrije pers en over de verspreiding van nepnieuws. Ook zei Obama dat er een ‘cultuur van liegen’ bestaat onder politici. ‘Mensen verzinnen gewoon dingen. Er is geen schaamte meer. Wanneer leiders worden betrapt op een leugen, gooien ze er gewoon nog een schepje bovenop.’
Ook was er kritiek op het immigratiebeleid van Trump en het scheiden van ouders en kinderen aan de grens met Mexico. Daarover zei Obama: ‘Er is geen enkel excuus voor een immigratiebeleid gebaseerd op ras of religie. We kunnen de wet ook handhaven met respect voor mensenrechten.’