Onwerkbare verkiezingsuitslag in Italië

De verkiezingen in Italië hebben geen winnaar opgeleverd. Links onder leiding van oud-minister Bersani haalde 29,54%, het rechtse front van Berlusconi net iets minder: 29,18%. De anti-establishmentpartij Vijf Sterren Beweging (M5S) van komiek Beppe Grillo (25,55%) bezit een sleutelpositie maar heeft bij herhaling gesteld met niemand te willen samenwerken. Volgens de media moeten er nieuwe verkiezingen komen om de impasse te doorbreken.

Update 07:45

De onwerkbare uitslag dreigt een nieuwe crisis in de eurozone te veroorzaken, schrijft The Guardian. Niemand had de enorme winst van Grillo verwacht. In een audioboodschap toonde Grillo zich onverzettelijk. De gevestigde partijen zijn volgens hem ‘verleden tijd, en dat weten ze’. “We zijn een generatieoorlog gestart, zij zijn al 25 tot 30 jaar aan de macht en ze hebben het land geruïneerd. Wij zijn een uitzonderlijke kracht met 110 in de Kamer en miljoenen daarbuiten.” 

Grillo, die drie jaar geleden aan zijn politieke zegetocht begon, verweet de Berlusconi-kiezers een “misdaad tegen het heelal” te hebben begaan. Grillo weigerde tijdens de campagne op tv te verschijnen en concentreerde zich vooral op massa-bijeenkomsten in steden.

De uitslag is in alle opzichten verwarrend. Zo wordt de winnaar, Bersani, alom als de verliezer gezien omdat hij de voorsprong die hij had in de peilingen kwijtraakte.

“Italië moet geregeerd worden” Oud-premier Silvio Berlusconi heeft in een tv-interview erkend dat zijn centrumlinkse tegenstrever Pier Luigi Bersani de verkiezingen in het lagerhuis heeft gewonnen. Dat zei hij de ochtend na de Italiaanse verkiezingen die het land in een patstelling hebben achtergelaten, zo meldt Trouw.

De Italiaanse wet geeft een minimum van 55 procent van de zetels in de Tweede Kamer aan de winnaar. Bersani kan er nu op 340 van de 630 zetels rekenen. In de Senaat blijft hij op circa 120 van de 315 zetels steken. De centrumrechtse coalitie van Berlusconi is in de Italiaanse Senaat de grootste partij geworden, waardoor het voor Bersani alsnog bijna onmogelijk wordt om te regeren. Volgens Berlusconi is dat geen reden om geen coalitie te sluiten. Hij zinspeelde op een soort nationale regering samen met centrumlinkse partijen.

Italiaanse rente schiet omhoog De rente op Italiaanse staatsobligaties is dinsdagochtend fors gestegen, schrijft Trouw. Beleggers vrezen de economische gevolgen van de politieke impasse die in Italië dreigt te ontstaan na de verkiezingen van de afgelopen dagen. De rente op 10-jarige Italiaanse obligaties klom dinsdag in de ochtendhandel van 4,5 procent naar 4,7 procent. Dat is het hoogste niveau sinds begin december vorig jaar.

Lees ook bij De Morgen het portret: Beppe Grillo, de komiek die een politieke tsunami ontketende

Update 00:48 De verkiezingen in Italië lijken uit te lopen op een politieke spagaat. Bersani, de aanvoerder van de centrumlinkse coalitie is de grootste geworden in het Italiaanse lagerhuis, terwijl Berlusconi een meerderheid in de Senaat heeft weten te verkrijgen. Komiek en activist Beppe Grillo boekte in beide kamers goede resultaten. Het is de vraag of deze verkiezingen zullen leiden tot een stabiele regering. Italië zal stevige hervormingen moeten doorvoeren om de crisis het hoofd te bieden. Met een dreigende patstelling tussen links en rechts zal dat moeilijk worden. De coalities hebben in beide kamers een meerderheid nodig. Politici en journalisten speculeren nu al over nieuwe verkiezingen. De kans op een zakenkabinet lijkt klein.

Update 19:13 De Italiaanse verkiezingen zijn uitgemond in een spannende nek-aan-nek-race tussen Berlusconi en Bersani. De laatste exit-polls toonden nog een overwinning voor het centrumlinkse blok, maar na het tellen van de stemmen blijkt dat Berlusconi’s centrumrechtse coalitie nipt aan de leiding gaat met 31,5% tegen 29,5%.

Eerder: Italië lijkt voor de centrumlinkse coalitie van Pier Luigi Bersani te hebben gekozen. Verschillende exitpolls wijzen hem met 36 tot 38 procent van de stemmen aan als winnaar van de Italiaanse verkiezingen. Bij de parlementsverkiezingen kan hij rekenen op een meerderheid in de Kamer van Afgevaardigden. Met die uitslag lijkt de in de eurozone gevreesde terugkeer van Berlusconi uitgesloten.

De overwinning van Bersani op Berlusconi is zeer nipt met zo’n 6 tot 8 procent meer dan het centrumrechtse blok van oud-president Berlusconi. De poll van RAI wijst uit dat Bersani waarschijnlijk wint met 35 tot 37 procent van de stemmen. De poll van de Italiaanse krant Repubblica toont een zelfde soort uitkomst.

De exitpolls voor de Senaat geven nog geen duidelijkheid of er een stabiele coalitie komt omdat Bersani en Monti samen geen meerderheid hebben.

Voor de Europese Unie is Bersani de gedroomde kandidaat. Hij wil het fiscale bezuinigingsprogramma van Mario Moni voortzetten en tegelijkertijd maatregelen invoeren om Italië, de derde economie van Europa, uit de crisis te trekken.

De financiële markten reageerden direct opgelucht op het nieuws dat Italië een centrumlinkse koers blijft varen. Bersani liet al eerder geen twijfel bestaan over de opstelling van Italië jegens Europa. Hij heeft herhaaldelijk gezegd voor méér Europa te zijn. Hij is wel voor een koerscorrectie die hij mogelijk samen met de Franse president Francois Holland voor doorzetten.

De stembureaus sloten maandag om 15.00 uur de deuren om de stemmen te tellen. De opkomst was zeer laag met 55 procent. Waarnemers menen dat dit vooral in het nadeel werkt van grote partijen. Doorgaans ligt de opkomst rond de tachtig procent. Een andere grote winnaar van de verkiezingen is de populist Beppe Grillo die waarschijnlijk zo’n 19 procent van de stemmen krijgt, maar dat is niet meer dan de voorspellingen.

Wie is Bersani? NRC maakte de volgende samenvatting over de nieuwe aanstaande premier:

Bersani – 61, geregeld een sigaar in de mond – werd geboren als zoon van een monteur en eigenaar van een klein tankstation nabij de noordelijke stad Piacenza. Al zijn hele leven is hij politiek actief. Als dertiger begon hij aan een bestuurlijke carrière binnen de Communistische Partij. In 1996 zat hij voor het eerst in de regering, als minister van Industrie. Kort daarna werd hij minister van Transport en in 2006 keerde hij terug als minister van Economische Ontwikkeling. Drie jaar later kwam links in de oppositie, en sloot hij zich aan bij de net gevormde Democratische Partij, waar hij tot leider verkozen werd.

Volkskrant: Pier Luigi Bersani aan kop in eerste exitpolls Italië

NRC: Bersani ligt voor maar stabiele coalitie lijkt ver weg

Volg Joop op Twitter , vind Joop leuk op Facebook. Of abonneer je op de dagelijkse nieuwsbrief met een handig overzicht van nieuws en opinies.