De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen
'Oud-VVD-minister Opstelten keurde tonnen voor weduwe topcrimineel goed'
•
79 keer bekeken
• 
Het Openbaar Ministerie (OM) betaalde in 2013 een ‘onkostenvergoeding’ van 200.000 euro aan de weduwe van topcrimineel John Mieremet. Dat blijkt uit onderzoek van het televisieprogramma ZEMBLA. De vrouw, Ria E., werd door justitie verdacht van het witwassen van het geld dat Mieremet verdiende met de handel in wapens en drugs. Na de gewelddadige dood van Mieremet trof het OM trof een schikking met Ria E., waarbij ze afstand deed van 6,5 miljoen euro aan crimineel vermogen. In ruil daarvoor werd ze niet strafrechtelijk vervolgd en kreeg ze een onkostenvergoeding. ‘Dat is rechtsongelijkheid,’ vindt GroenLinks-Kamerlid Kathalijne Buitenweg. PvdA, SP en GroenLinks gaan Kamervragen stellen.
John Mieremet, die met Sam Klepper het beruchte criminele duo Spic & Span vormde, werd in 2005 in Thailand doodgeschoten. Volgens het OM gebeurde dat in opdracht van Willem Holleeder die nu voor de rechter staat in verband met een groot aantal liquidaties in de onderwereld. Mieremet liet na zijn overlijden niets na en op papier bezat hij geen cent. In plaats daarvan stond al het vermogen op naam van Ria E., de vrouw met wie hij 28 jaar samenleefde.
Zo was zij de eigenaar van de kapitale villa van het stel in het Belgische plaatsje Neerpelt en was zij directeur/eigenaar van een aantal bv’s in onroerend goed, ondernemingen die zaken deden met de eveneens geliquideerde Willem Endstra, alias ‘de bankier van de onderwereld’. Ria E. bezat daarnaast gokhallen op de Wallen in Amsterdam en ‘goed gevulde bankrekeningen’ in onder meer belastingparadijs Liechtenstein.
Het Openbaar Ministerie liet na de dood van Mieremet beslag leggen op alle bezittingen van Ria E. en begon een strafrechtelijk onderzoek tegen haar wegens het witwassen van crimineel geld, een strafbaar feit waarop maximaal vier jaar celstraf staat.
Goedkeuring Opstelten Dat de nu 53-jarige Ria E. nooit voor de rechter kwam, is te danken aan toenmalig minister van Justitie Ivo Opstelten. In 2013 trof het Openbaar Ministerie een regeling met de weduwe Mieremet, een zogeheten hoge transactie of schikking. Die deal werd persoonlijk goedgekeurd door Opstelten. Dezelfde VVD-minister die later moest aftreden in verband met de ‘bonnetjesaffaire’, een omstreden deal uit de jaren negentig waarbij drugshandelaar Cees H. in ruil voor een boete van 750.000 euro weer toegang kreeg tot zijn vermogen à 4,7 miljoen euro. Daar had het OM eerder beslag op gelegd.
De deal met Ria E. bestond eruit dat zij afstand zou doen van de 6,5 miljoen euro waarop beslag was gelegd, waarna het witwasonderzoek tegen haar stopgezet zou worden. Ook hoefde Ria E. dan niet voor de rechter te verschijnen en riskeerde ze geen vier jaar gevangenisstraf. Ria. E. ging akkoord.
Een onvolledig persbericht Het Openbaar Ministerie gaf op 18 december 2013 een persbericht uit over de schikking (dat is verplicht bij hoge en bijzondere transacties), maar verzuimde daarin te vermelden dat Ria E. die twee ton uitbetaald kreeg. Die betaling kwam pas aan het licht na onderzoek van ZEMBLA. In een interne email van het Openbaar Ministerie, die ZEMBLA opvroeg met een beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur, wordt melding gemaakt van een ‘onkostenvergoeding’. Om welk bedrag het gaat, en om welke onkosten, staat er niet bij.
De toenmalige advocaat van de vrouw, Mark Teurlings, wil er niets over zeggen:
"We hebben geheimhouding afgesproken met het Openbaar Ministerie. Als ik er nu toch iets over zeg, riskeer ik dat de afspraak om geen strafrechtelijke vervolging in te stellen ongedaan wordt gemaakt. Mijn cliënt wil er daarom ook niets over kwijt. Bovendien heeft [zij] dit hoofdstuk van haar leven afgesloten."
Reactie OM Het Openbaar Ministerie wil in eerste instantie ook weinig kwijt over de zaak en laat alleen weten dat: ‘Het precieze bedrag wordt niet bekend gemaakt. Het valt onder de vertrouwelijkheid van de overeenkomst.’ Pas na aandringen door ZEMBLA en overleg op ministerieel niveau, komt er in februari 2018 alsnog een reactie van het Landelijk Parket van het Openbaar Ministerie, dat de deal sloot:
“Er is overeengekomen dat na afwikkeling van alle voorwaarden een bedrag zal worden gerestitueerd aan E. Dit betreft een tegemoetkoming in advocaat- en afwikkelkosten. De gedachte achter deze onkostenvergoeding is dat van betrokkene alles is afgenomen. Hierbij paste niet haar ook de schulden die gemoeid waren met dit traject te laten.
Om de afwikkeling van de ‘criminele erfenis’ mogelijk te maken heeft mevrouw kosten moeten maken. Het gaat onder meer om kosten voor juridische bijstand en overige kosten, die gemaakt moesten worden om vermogensbestanddelen uit te kunnen winnen en te executeren.
Om doelmatigheidsredenen is in goede justitie een onkostenvergoeding afgesproken van in totaal 200.000 euro. De betalingen die de overheid heeft gedaan om tot executie van vermogensbestanddelen over te gaan, maar feitelijk voor rekening waren van E., zijn in mindering gebracht op het genoemde bedrag. Dat resteerde in een overmaking van 156.417,84 euro.”
Ter vergelijking: verdachten die geen advocaat kunnen betalen, krijgen een advocaat toegewezen tegen een vergoeding van een paarhonderd euro per zaak.
Kamervragen PvdA, SP en GroenLinks willen de minister om opheldering vragen over de onkostenvergoeding. Kathalijne Buitenweg (GL) vraagt zich af waarom een verdachte, waarvan het OM overtuigd is van haar schuld, toch een compensatie krijgt:
"Dat is rechtsongelijkheid. Een ‘kleinere’ dief krijgt heus geen onkostenvergoeding. Bovendien zou er ook een deel vergelding bij moeten zitten bij zo’n grote zaak."
Alle drie de partijen vragen zich ook af waarom de onkostenvergoeding geheim is gehouden. SP-Kamerlid Michiel van Nispen vindt ten eerste dat het in het oorspronkelijke persbericht had moeten staan, en is daarnaast verontwaardigd over de hoogte van het bedrag:
"Op de sociale advocatuur wordt voortdurend bezuinigd, maar we keren wel twee ton uit aan een individuele crimineel."
Attje Kuiken (PvdA) laat weten:
"Mensen moeten er zeker van kunnen zijn dat criminelen door dergelijke deals niet worden verrijkt. Is deze deal wel binnen de grenzen van de wet? En als dat zo is, waarom werd de vergoeding van twee ton dan niet vermeld in het persbericht? Dat doet op z’n minst vermoeden dat er meer aan de hand is. Op die vragen wil ik duidelijkheid van de minister."
Meer weten over de deals die het Openbaar Ministerie maakt met verdachten? Kijk op woensdag 28 februari naar ZEMBLA: ‘Zakendoen met justitie’flick. NPO 2, 21:15 uur.
cc-foto: Roel Wijnants
Praat mee
0/1500