Overheid faalde bij aanpak Q-koorts

De overheid reageerde in 2008 te laat en te laks op de uitbraak van Q-koorts in het zuiden van het land. Dat meldt de Volkskrant vandaag. Daardoor is een heel jaar verloren gegaan waarin de ziekte niet werd bestreden. Dit blijkt uit het eindrapport van de Evaluatiecommissie Q-koorts, dat vandaag wordt gepresenteerd.

De commissie, onder leiding van de landbouweconoom Gert van Dijk, heeft in opdracht van het kabinet de aanpak en bestrijding van de Q­-koorts in Nederland onderzocht, zo schrijft de Volkskrant. De ziekte die van geiten op mensen kan worden overgedragen, dook in 2007 op in Nederland. Volgens de onderzoekers is een jaar verloren gegaan door de houding van de ministers. De toenmalige CDA-ministers Klink (Volksgezondheid) en Verburg (Landbouw) waren het onderling oneens en lieten actie daardoor achterwege. Verzoeken om in te grijpen werden in 2008 nog door de ministers in de wind geslagen. Pas eind 2009 namen zij maatregelen na een alarmerende uitzending van het tv-programma Zembla. 

De commissie adviseert dat het ministerie van Volksgezondheid voortaan de leiding neemt bij de bestrijding van dierziektes die voor mensen gevaarlijk zijn. Vorig jaar werden 2354 mensen ziek en overleden zes patiënten aan een besmetting, zo schrijft NRC Handelsblad. Q-koorts is een bacteriële infectie die bij dieren en mensen voorkomt. De bacterie komt vrij tijdens het lammeren van besmette geiten of schapen. Mensen kunnen ziek worden door de bacterie in te ademen.

Update 12:00

De Commissie onder leider van Gert van Dijk zegt in de persconferentie dat de overheid vooral in 2008 een grote slag heeft laten liggen om de Q-koorts aan te pakken. De overheid heeft de ziekte te lang als een regionaal probleem gezien, waardoor uiteindelijk voor de meest extreme maatregel gekozen moest worden om de dieren af te maken.

Q-koorts staat in de medische wereld niet bekend als een ernstige ziekte. De commissie duidt erop dat het een ziekte is waarbij de bron moeilijk is aan te tonen. Van Dijk concludeert echter dat het ministerie van Landbouw te lang heeft gewacht op een besluit uit het wetenschappelijke circuit, waardoor het proces om de ziekte aan te pakken vertraagd werd. “De wetenschap kan nooit zekerheid bieden en veiligheid geven. Bestuurders moeten politieke en democratische belangen afwegen en keuzes maken.”

Ook werd om privacy redenen de informatie over de besmette bedrijven niet doorgegeven aan de GGD. De commissie pleit dat in het vervolg de sector eerder wordt aangesproken en betrokken en er geen privacyregels meer gelden als de volksgezondheid in gevaar is. Ook zegt ze dat de overheid transparanter moet optreden. “Geef informatie, ook als het nog niet zeker is.”

Of de omvang van de ziekte voorkomen had kunnen worden, als de overheid eerder had opgetreden kan Van Dijk niet zeggen. “Er zijn te veel onverklaarbare aspecten dat we niet kunnen zeggen dat het anders had kunnen lopen. Het bewijs, de afgemaakte dieren, is vernietigd. Bovendien blijven de uitslagen van de tankmelktest, die Q-koorts moet aantonen, onzeker.”

De commissie wil dat het ministerie van Volksgezondheid in het vervolg doorzettingsmacht krijgt als het om een ziekte gaat die gevaarlijk is voor mensen. Daarnaast pleit ze voor een crisismanager vanuit de Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) die een dergelijke crisisoperatie moet leiden.

Update 14:45 SP-Kamerlid Henk van Gerven noemt de uitbraak van de Q-koorts ‘een tragedie van opeengestapelde fouten. ‘ Hij meent dat toen in 2008 sprake was van een epidemie, de overheid vele besmettingen had kunnen voorkomen door eerder in te grijpen. Gerven wil bij het aankomende kamerdebat aandringen op overheveling van VWA naar Volksgezondheid. Nu behoort de voedsel en warenautoriteit tot het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. “De VWA moet onafhankelijk van economische belangen kunnen opereren. Anders wordt het de slager die zijn eigen vlees keurt.” Lees verder bij de Volkskrant: Overheid ‘te laks en te laat’ met aanpak Q-koorts

NRC Handelsblad: Ministers schoten te kort bij aanpak Q-koorts

Foto-cc: Marie-II