Overheid was te soft voor SNS bank

De overheid, in casu het ministerie van Financiën en De Nederlandsche Bank, zijn veel te soft geweest tegenover de falende bankiers van SNS Reaal toen het bedrijf 750 miljoen euro staatssteun kreeg. Daardoor werd de rommel binnen de bank niet opgeruimd en moest het bedrijf vijf jaar later alsnog voor 3,7 miljard worden genationaliseerd.

Als harder was ingegrepen ‘dan was het waarschijnlijk anders gegaan’, aldus minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën in een reactie op een vernietigend rapport van de Evaluatiecommissie Nationalisatie SNS Reaal over het debacle bij de bank. “We weten dat dingen niet goed zijn gegaan. Binnen het bedrijf, maar ook bij de toezichthouder en bij de overheid zijn kansen blijven liggen,” zegt hij volgens de Volkskrant. De commissie concludeert dat het terecht is dat SNS Reaal begin vorig jaar werd genationaliseerd maar heeft veel kritiek wordt geuit op de overheid, zoals het te laat en niet effectief reageren, de gebrekkige regie van zowel Financiën als DNB, en het tekortschieten van overheidscommissarissen. De Volkskrant schrijft :

Of de nationalisatie van SNS voorkomen had kunnen worden, is volgens de minister ‘moeilijk te zeggen’. Dijsselbloem wil voorkomen dat staatssteun ooit weer nodig is. Daarvoor worden hogere kapitaalseisen aan banken gesteld en is er een verplichte ‘bail-in’. Daarbij moeten beleggers meebetalen als een bank in de problemen komt. Mocht staatssteun toch weer nodig zijn, dan worden daar hardere eisen aan gesteld over het afsplitsen van onderdelen en herstructurering binnen de bank.

Over de nationalisatie zegt de evaluatiecommissie in een persbericht:

Eind 2008 moest SNS Reaal bij het ministerie van Financiën aankloppen voor staatssteun. De staatssteun van in totaal 750 miljoen euro is niet de start geweest voor een ingrijpende herstructurering van SNS Reaal, zoals het oplossen van knelpunten in de onderlinge financieringen tussen de moedermaatschappij van SNS Bank en Reaal Verzekeringen. Tegelijkertijd raakte SNS Reaal verstrikt in problemen bij Property Finance, de zwaar op de balans van SNS Bank drukkende leningenportefeuille in vastgoed. 

De Nederlandsche Bank heeft de samenhang van een aantal op de top van de markt verworven aanwinsten door SNS Reaal en de hiermee gepaard gaande risico’s niet voldoende onderkend. Het ministerie van Financiën heeft nagelaten zijn verantwoordelijkheid te nemen voor het schoon schip maken bij SNS Reaal dat door de financiële crisis in zwaar weer was terechtgekomen en bij de Staat moest aankloppen voor steun.

Van eind 2008 tot eind 2011 is de verantwoordelijkheid voor een ingrijpende en nodige herstructurering in de eerste plaats bij de raad van bestuur en de raad van commissarissen van SNS Reaal gelegd. Toen eind 2011 bij De Nederlandsche Bank duidelijk was dat SNS Reaal in lastig op te lossen problemen was terechtgekomen hebben de toezichthouder en het ministerie van Financiën gekozen voor een actievere opstelling, maar duurde het nog ruim een jaar voor de uiteindelijke nationalisatie.

Verkoop of afsplitsing van delen van SNS Reaal waren wellicht vanaf 2009 mogelijk geweest, maar bleken in 2012 geen haalbare kaart meer te zijn. Pas in de tweede helft van 2012 nam het ministerie van Financiën gaandeweg – maar te laat – de regie over. Het ministerie van Financiën zocht informeel contact met de Europese Commissie.

Te laat, vindt de Evaluatiecommissie. Het ministerie van Financiën stond erop dat de financiële sector substantieel zou bijdragen aan een oplossing. Dit is uiteindelijk gebeurd in de vorm van een heffing van een miljard euro die bij een niet overmatig sterke bankensector is terechtgekomen. 

SNS Reaal is een voorbeeld van een klassieke bankcrisis waarbij het vertillen aan een beperkt deel van de activiteiten leidt tot uitholling van het hele bedrijf.

Lees hier het hele rapport cc-foto: EU Council