Overheidsbeleid funest voor zorginstellingen

Bijna de helft van de verpleeghuizen en thuiszorgorganisaties lijdt verlies. Dat schrijft de Volkskrant dinsdag. Zo’n 40 procent zit in de rode cijfers en de financiële problemen stapelen zich op. Ook de financiële positie van andere zorginstellingen, zoals ziekenhuizen en ggz-instellingen, verslechtert in rap tempo.

De krant baseert zich op onderzoek van accountantskantoor EY dat 469 jaarrekeningen bestudeerde en dinsdag met haar analyse kwam. Stond in 2015 nog iets meer dan een kwart van de instellingen in de min, in 2016 was dat aantal al opgelopen tot ruim 40 procent. ‘Op zijn zachtst gezegd schokkend,’ concludeert EY.

Oorzaak van de verslechterde financiële situatie is enerzijds een stijging van personeelskosten in de ouderenzorg. Die wordt veroorzaakt door een nieuwe cao waarin een flinke nabetaling van onregelmatigheidstoeslagen is opgenomen. Daar komt bij dat ook de werkdruk stijgt, nu vanwege het overheidsbeleid gericht op grotere zelfredzaamheid van ouderen alleen de zwaarste gevallen nog in een verpleeghuis worden opgenomen terwijl het aantal handen in de zorg is afgenomen. Die hogere werkdruk leidt tot een hoger ziekteverzuim onder het personeel. Personeel dat dus vervangen moet worden.

Anderzijds is daar de enorme terugloop van vergoedingen die funest blijken voor de thuiszorg. Gemeenten en zorgverzekeraars houden de hand op de knip en laten zorgaanbieders tegen elkaar opboksen om een gemeentelijke aanbesteding te winnen. Het gevolg: thuiszorginstellingen gaan noodgedwongen onder de kostprijs werken. Uit het faillissement van een grote organisatie als TSN is te zien wat daar de gevolgen van zijn.

Desalniettemin geen reden voor bezorgdheid op het ministerie van Volksgezondheid. Was die eenmalige nabetaling van de onregelmatigheidstoeslagen er niet geweest, was er niets aan de hand, zo redeneert men. Volgens een woordvoerder van staatssecretaris Van Rijn (PvdA) beschikken de instellingen over voldoende reserves.

Bij EY wordt er beduidend minder rooskleurig naar de situatie gekeken. Die nabetaling buiten beschouwing gelaten was het gemiddelde winstpercentage nog steeds te laag – minder dan 1 procent – om te voldoen aan de eisen van de banken: ‘Dat kan leiden tot een hogere rente, extra streng toezicht en op termijn mogelijk faillissementen.’

Eén lichtpuntje: het kabinet Rutte II zag zich genoodzaakt de harde ingrepen in de zorg enigszins terug te draaien. In juli van dit jaar liet Van Rijn weten dat verpleeghuizen er in 2018 435 miljoen bij krijgen. Of dat voldoende is, is een van de onderwerpen die bij de formatieonderhandelingen op tafel liggen.