'Russische geheime dienst smeedde Trump 40 jaar lang tot perfecte pion'

Dat Donald Trump als president van de Verenigde Staten zo vurig de belangen van het Kremlin behartigde is niet uit de lucht komen vallen. Dat wordt duidelijk in een nieuw boek van journalist Craig Unger. De Russische geheime dienst is meer dan veertig jaar geleden al succesvol begonnen met het cultiveren van Trump.

Een van de belangrijkste bronnen in het boek is de nu 67-jarige Yuri Shvets, een voormalig KGB-majoor. Shvets verhuisde in de jaren 80 naar de Verenigde Staten onder de dekmantel van Amerika-correspondent voor het Russische nieuwsbureau Tass. Dezer dagen werkt hij als particuliere beveiligingsonderzoeker. Hij werkte nauw samen met de in 2006 in Engeland met polonium vergiftigde Aleksandr Litvinenko, een andere oud-KGB’er.

In het boek staat beschreven hoe Trump al in 1977 op de Russische radar verscheen toen hij met zijn eerste vrouw trouwde, het Tsjechische model Ivana Zelnickova. Dat maakte Trump direct een doelwit van spionage door de Tsjechoslowaakse veiligheidsdienst die nauwe banden onderhield met de KGB. Toen Trump drie jaar later zijn eerste hotel opende, het Grand Hyatt in New York, liet hij daar tweehonderd televisies in plaatsen die hij kocht bij een elektronicazaak beheerd door de KGB. De uitbater van die winkel was de vermoedelijke KGB-spotter Semyon Kislin die Trump identificeerde als een opkomende zakenman die van nut kon zijn voor de Russen.

In 1987 bracht Trump voor het eerst een bezoek aan Rusland, met zijn toenmalige vrouw Ivana. In Moskou en Sint-Petersburg werd door de KGB op Trump ingepraat en werd hij ervan overtuigd dat hij de politiek in moest gaan. Volgens Shvets had de geheime dienst in de jaren ervoor veel informatie over Trump verzameld en wisten ze precies hoe ze hem moesten bespelen: ‘Hij werd gezien als intellectueel zwak en psychologisch extreem kwetsbaar en hij was vatbaar voor gevlei.’

Kort na terugkeer in de Verenigde Staten liet Trump zich registreren als Republikein en onderzocht de mogelijkheden om zich verkiesbaar te stellen als president. In een advertentie in de New York Times beschuldigde hij Japan ervan Amerika uit te buiten en zette hij vraagtekens bij het Amerikaanse NAVO-lidmaatschap. Trump vond dat de VS geen geld meer moest uitgeven aan landen die het zich niet kunnen veroorloven zichzelf te verdedigen. Een campagne die in Moskou jubelend werd ontvangen. De recrutering van Trump werd gezien als uitermate succesvol. Het leidde uiteindelijk niet tot een politieke carrière. In 1999 sloot Trump zich kortstondig aan bij de Hervormingspartij, om in 2001 over te stappen naar de Democraten en uiteindelijk in 2009 terug naar de Republikeinen.

Dat Unger en Shvets nu met deze onthullingen komen, is mede door hun teleurstelling in het Rusland-onderzoek van Robert Mueller: ‘Mensen hadden een diepgravend onderzoek naar de banden tussen Trump en Moskou verwacht, maar het enige dat men kreeg was een onderzoek naar misdaden. Er kwam niets terug over contraspionage. Dat is wat we wilden rechtzetten.’

Volgens Unger was het nooit een concreet plan van het Kremlin om Trump te installeren als president van de Verenigde Staten, maar was het stom toeval: ‘Hij was aanvankelijk maar een pion. Het was geen groots, vooropgezet plan om hem 40 jaar lang te smeden tot president. In de jaren 80 werd als een gek gerecruteerd, de KGB ging achter tientallen mensen aan. Maar Trump was in veel opzichten de perfecte kandidaat: zijn ijdelheid en narcisme maakten hem een geboren doelwit.’