Rutte vangt bot, banken geholpen uit noodfonds

Noodlijdende banken zullen in de toekomst wel direct vanuit het Europese noodfonds ESM steun kunnen krijgen, meldt onder andere de NOS. Dat is in de nacht van donderdag op vrijdag besloten op een ingelast crisisoverleg tijdens de EU-top in Brussel. Premier Rutte was hier faliekant tegen, maar is akkoord gegaan op voorwaarde dat er eerst gemeenschappelijk toezicht op de banken komt. Ook daarover zijn de Eurolanden het eens geworden. Italië en Spanje wisten op de top maatregelen af te dwingen tegen de alsmaar oplopende rente waartegen zij op de financiële markten aan lopen.

Update 22.15

Het Duitse parlement heeft vanavond voor het nieuwe begrotingsverdrag en het nieuwe Europese noodfonds gestemd. De Duitse senaat zal later vanavond stemmen. Het parlement koos met een ruime meerderheid voor het verdrag met 491 voor en 111 stemmen tegen. 

Update 15.00

Premier Rutte heeft vrijdagmiddag in een persconferentie de gemaakte afspraken verdedigd. De kritiek van de Tweede Kamer dat hij verder is gegaan op de eurotop dan hij eigenlijk wilde laat hij van zich afglijden. Hij vindt het geen grote concessie dat banken nu wel direct vanuit het noodfonds kunnen worden ondersteund. Er komt nu immers toezicht vanuit de ECB en er worden strenge voorwaarden aan steun gesteld. Daar moeten eurolanden bijvoorbeeld unaniem over beslissen.

Het toezicht op banken is volgens de premier in betere handen bij het ECB dan bij de overheden van bijvoorbeeld Spanje en Italië. Bovendien zijn de getroffen maatregelen volgens Rutte noodzakelijk, want de problemen van de Spaanse banken dreigden zo groot te worden dat “de hele Spaanse economie zou omlazeren”. 

Verder hamerde de premier vooral op waar hij níet heeft toegezegd in Brussel. Volgens Rutte zijn dit nog steeds geen nieuwe instrumenten om de crisis te lijf te gaan. Er komen geen eurobonds, waarmee de ECB schulden van landen kan overnemen en er komt geen gemeenschappelijk garantiestelsel voor spaartegoeden.

Eerder

De zeventien eurolanden vergaderden donderdagnacht verder zijn nadat de leiders van de landen zonder euro de top hadden verlaten. Het waren de Spaanse premier Rajoy en de Italiaanse premier Monti die dit extra overleg afdwongen. Zij wilden niet verder praten over plannen voor groei in de eurozone voordat er een oplossing was voor hun oplopende schulden, zo meldt de Belgische krant De Tijd. 

Spanje eiste directe steun voor zijn noodlijdende banken en beide landen eisten maatregelen om hun rente omlaag te brengen. Ze vinden dat ze voor leningen een ondraaglijk hoge rente betalen. 

Om te twee landen tegemoet te komen is afgesproken dat het euronoodfonds makkelijker staatsobligaties kan opkopen zodat de rente weer kan dalen. Landen die hiervan profiteren, hoeven niet aan extra eisen te voldoen, aldus de NOS. 

Bankentoezicht

De Europese Centrale Bank (ECB) moet nog dit jaar toezicht gaan houden op de Europese banken, zo meldt de NOS. Zodra dat toezicht er is kunnen de noodlijdende banken in Spanje en Italië direct steun krijgen vanuit het crisisfonds ESM. Al eerder stelden de eurolanden 100 miljard euro beschikbaar voor de Spaanse banken, maar dat  moest de Spaanse overheid zelf lenen, en er vervolgens de banken mee helpen. Spanje had hier grote moeite mee omdat het de schuldenlast van de Spaanse overheid zou vergroten. Dat zou de kredietwaardigheid van het land aantasten, waardoor de rente op leningen weer zou oplopen.

Groei

Voordat Spanje en Italië de hakken in het zand zetten, was er over de inhoud van een Europees groeipact wel al overeenstemming, schrijft De Tijd. De EU-landen spraken maatregelen af om op nationaal en Europees vlak de groei en werkgelegenheid te bevorderen, onder meer via arbeidsmobiliteit, een beter gebruik van de Europese interne markt en 120 miljard euro aan bijkomend Europees geld. Dat bedrag behelst een kapitaalverhoging van de Europese Investeringsbank EIB, het heropvissen van 55 miljard euro aan structuurfondsen en een goede 4 miljard aan investeringen via projectobligaties voor investeringen in infrastructuur. 120 miljard is goed voor ongeveer 1 procent van het Europees bbp, aldus De Tijd.

Politieke unie De discussie over het plan van EU-president Van Rompuy voor versterking van de EU is op de lange baan geschoven, meldt de NOS. Er zal nu op een volgende EU-top in het najaar over worden gesproken.

Haagse reacties D66-leider Alexander Pechtold is tevreden met het besluit om tot een gezamenlijk toezicht op de banken te komen, meldt Trouw. “Dat is toch een eerste stap naar een bankenunie”, zei Pechtold vrijdagochtend tegen Radio 1. “D66 is daar groot voorstander van.” Ook GroenLinks verwelkomt de afspraken over het bankentoezicht, maar vindt dat er nu doorgepakt moet worden, zo laat de partij weten via een persbericht. Bij een echte bankenunie horen ook een Europees depositiegarantiefonds en een bankensaneringsfonds. Parlementen mogen niet buitenspel komen te staan. GroenLinks-leider Jolande Sap:

“Een krachtige Europese toezichthouder moet de snelle sanering van probleembanken afdwingen. In Spanje is wel gebleken dat we dit niet aan nationale toezichthouders kunnen overlaten. Maar om banken ordentelijk te herstructureren of failliet te laten gaan moet zo’n Europese toezichthouder ook middelen hebben: een depositiegarantiefonds en een bankensaneringsfonds. Deze fondsen moeten geleidelijk gevuld worden door de banken zelf, opdat belastingbetalers niet langer opdraaien voor de fouten van bankiers. Als het de regeringsleiders serieus de vicieuze cirkel tussen zwakke banken en zwakke overheden willen doorbreken, moeten zij nu doorpakken naar een echte bankenunie.”

PVV-leider Geert Wilders reageert op Twitter minder verheugd: “Rutte slaafs op de knieën voor Italiaanse en Spaanse maffia’, aldus Wilders op Twitter. ‘Toch directe miljardensteun aan hun banken uit ESM mogelijk.”

Ook Regeringspartij CDA heeft harde kritiek op premier Mark Rutte vanwege diens optreden op de EU-top. Rutte heeft zich laten overrompelen en onder druk van andere landen laten meeslepen in iets dat hij eerder deze week niet wilde, zei CDA-leider Sybrand van Haersma Buma vandaag op Radio 1.

NOS: Crisisoverleg afgerond / Eurolanden eens over hulp banken

De Tijd: Merkel zwicht voor Monti en Rajoy

Trouw: Haagse reacties

Volg Joop op Twitter , vind Joop leuk op Facebook. Of abonneer je op de dagelijkse nieuwsbrief met een handig overzicht van nieuws en opinies.