Seksueel geweld tegen vrouwen 'doodnormaal'

Terwijl u dit leest wordt ergens in Nederland een vrouw verkracht of aangerand, dat is de statistische realiteit. AD bracht vandaag het nieuws dat per week 24 vrouwen aangifte doen van verkrachting, maar dat het werkelijke verkrachtingscijfer wel acht maal hoger ligt. Ook werd vorig jaar 1896 keer aangifte gedaan van aanranding en werden 490 gevallen van incest onderzocht. Veruit de meeste slachtoffers kennen hun dader persoonlijk. De engerd in de bosjes is een uitzondering.

We wisten al dat 12 procent van de Nederlandse vrouwen ooit verkracht is, en bijna drie procent van de mannen. Een op de drie vrouwen krijgt in haar leven te maken met seksueel geweld. Zedenmisdrijven tegen vrouwen worden vrijwel uitsluitend gepleegd door mannen en jongens, terwijl vrouwen voor 40 procent verantwoordelijk zijn voor het seksuele geweld tegen mannen en jongens. Twee procent van het seksuele geweld tegen mannen en jongens wordt gepleegd door gemengde groepen.

Blame the Victim De kans dat u niemand kent die ooit verkracht is, is statistisch gezien te verwaarlozen. Toch is de kans dat u van een dergelijk incident weet heeft klein, omdat schaamte, angst en trauma slachtoffers belemmeren over hun ervaringen te spreken, of aangifte te doen. De ‘blame the victim’-cultuur (wat had je aan, had je gedronken of drugs gebruikt, heb je niet gewoon spijt van je sletterige gedrag) speelt hierbij een belangrijke rol. Dat deze angst terecht is, blijkt uit de berichtgeving over bijvoorbeeld valse aangiftes en uit de reacties op vrouwen die voor hun verkrachting uit durven komen. Voor mannen en jongens is de schaamtefactor misschien nog wel een grotere belemmering, omdat zij geacht worden zichzelf te kunnen verdedigen, of altijd seks te willen.

Aangifte Een bericht uit 2011 in de Volkskrant maakt melding van pubermeisjes die vaak valse aangifte doen en wordt vaak gebruikt als tegenargument in het debat over de ernst van seksueel geweld tegen vrouwen in Nederland. In datzelfde artikel staat dat rechercheurs vaak twijfelen aan de verklaringen van slachtoffers omdat ze te lang wachten met het doen van aangifte, of als ze zich bepaalde details niet meer kunnen herinneren omdat ze onder invloed van drank of drugs waren. Terwijl bekend is dat angst en schaamte (omdat je bijvoorbeeld gedronken had) vaak reden zijn om niet meteen, of helemaal niet naar buiten te treden.

‘Echte slachtoffers’ Nederlandse vrouwen die publiekelijk uitkomen voor hun ervaringen met seksueel geweld krijgen het vaak zwaar te verduren. Zo zouden ze ‘het slachtoffer uithangen’, aandacht trekken, overdrijven, liegen of aandacht wegnemen van ‘echte slachtoffers’ (die vaak in ontwikkelings- of moslimlanden wonen). Zo werd bijvoorbeeld uitgebreid aandacht besteed aan de verkrachting van meisjes in India, maar was er nauwelijks aandacht voor de Steubenville-zaak in de Verenigde Staten, waarbij een blank meisje werd verkracht door een groep blanke tieners.

Rape culture In de VS is inmiddels een debat uitgebroken rondom het fenomeen ‘rape culture’. Feministische blogs gaan de strijd aan met gangbare opvattingen als: Meisjes die dronken zijn of zich uitdagend kleden ‘vragen erom’. Het is ‘niet echt verkrachting’ als ze slaapt, te dronken of bewusteloos is om nee te zeggen, of als ze bijvoorbeeld wel vrijwillig meeging om te zoenen en daarna op de rem trapte (‘leading him on’).

De strijd wordt veelal op internet gevoerd, waar grappen over verkrachting en geweldsverheerlijkende ‘memes ‘ oogluikend worden toegestaan op sociale media als Facebook, terwijl afbeeldingen van vrouwen die borstvoeding geven als ‘obsceen’ worden verwijderd. Maar ook in de traditionele media wordt verkrachting vergoelijkt. CNN sprak zelfs openlijk haar sympathie uit voor de verwoeste levens van de scholieren die het meisje uit Steubenville verkrachtten.

Dat seksueel geweld niet iets is wat alleen in de lagere klassen voorkomt, blijkt uit de beerput aan verkrachtingszaken die recent open werd getrokken op Amerikaanse universiteiten. De bekende serie  Law & Order schreef er zelfs een hele uitzending over. Niet alleen kwam verkrachting vaak voor , maar daarnaast werden studentes actief ontmoedigd om aangifte te doen en werden verkrachters in bescherming genomen, om de naam van de school niet aan te tasten. Ook Ivy League scholen als Yale maakten zich hieraan schuldig. Activisten die opkwamen voor de slachtoffers van verkrachting werden bedreigd.

Date rape Een van de meest controversiële onderwerpen op het gebied van seksueel geweld is ‘date rape’. Verkrachting door iemand die je kent en die je misschien zelfs wel heel leuk vond. Omdat je vrijwillig met iemand alleen bent is het een ‘he said, she said’ verhaal en dus onmogelijk te bewijzen. Ook blijken slachtoffer en dader vaak een compleet ander beeld te hebben van wat er gebeurde. Wat voor de één een uit de hand gelopen dronken stoeipartij is, kan voor de ander een traumatische ervaring zijn geweest.

Preventie In het verleden was preventie vaak gericht op vrouwen. Zelfverdediging, niet te laat alleen over straat, niet te uitdagend kleden, duidelijke signalen geven, fluitjes, alarmknoppen. Het blijkt dat deze maatregelen grotendeels nutteloos zijn, omdat seksueel geweld het vaakst voorkomt op plekken waar vrouwen en meisjes zich veilig wanen. Er is niet iets wat vrouwen kunnen doen om gegarandeerd te voorkomen dat ze met seksueel geweld in aanraking komen. Normale mensen , leuke jongens, broers, zoons, vrienden gaan ook over grenzen heen. Wat wel en niet verkrachting, of seksueel geweld is, blijkt lang niet zo duidelijk als voorheen aangenomen.