Shampoo met een luchtje

Palmolie, het zit bijna overal in. De ‘plantaardige olie’ die in koekjes, bakolie, zeep, chips, ijsjes en shampoo zit, komt echter uit tropische landen als Maleisië en Indonesië waar het niet altijd op een duurzame en eerlijke manier gewonnen wordt. De belangrijkste leverancier van palmolie aan Nederland, het palmoliebedrijf IOI, overtreedt de regels van het keurmerk voor duurzame palmolie. Het bedrijf maakt gebruik van verboden pesticiden en illegale arbeid. Daarnaast worden bewoners van hun land gejaagd omdat ze plaats moeten maken voor enorme palmolieplantages.

Bekijk de video in andere formaten. De IOI-plantage is illegaal en het Hooggerechtshof bepaalde dat IOI moet vertrekken of een schadevergoeding betalen, maar dat heeft het palmoliebedrijf  tot op heden geen van beide gedaan. Het keurmerk, de Ronde Tafel voor Duurzame Palmolie (RSPO), treft geen sancties tegen IOI en laat het bedrijf doorgaan met de handel in RSPO-gecertificeerde palmolie. ZEMBLA sprak in Maleisië met de slachtoffers van de palmolie industrie.

Eén van de duurzaamheidscriteria van het RSPO-keurmerk is dat eventuele landconflicten opgelost moeten zijn voordat een palmoliebedrijf door het keurmerk als ‘duurzaam’ gecertificeerd kan worden. Maar de inwoners van het dorp Long Teran Kanan in de Maleisische deelstaat Sarawak voeren al jaren een bittere strijd met de palmolieproducent IOI Corporation Berhad, onderdeel van de IOI Group, dat het RSPO-keurmerk voert.

Kern van het conflict is de eigendom van het land waar IOI een enorme palmolieplantage heeft aangelegd. In maart 2010 besliste het Hooggerechtshof van Sarawak dat het betwiste land eigendom is van de inwoners van Long Teran Kanan. Dorpsoudste S. Ngerong zegt:

Toen IOI hier kwam kregen we het moeilijk, het land en onze gewassen zijn vernield. We hebben gevraagd om er mee te stoppen, maar ze gingen gewoon door.

Unilever en ontwikkelingsorganisatie Oxfam Novib weigeren een harde veroordeling uit te spreken over de handelswijze van IOI. Zowel Unilever, Oxfam Novib als IOI maken deel uit van het bestuur van het RSPO-keurmerk. Oxfam Novib staat aan het hoofd van de commissie die klachten over gecertificeerde palmolieproducenten behandelt. Uit correspondentie van Oxfam Novib aan IOI van juni 2011, die ZEMBLA in handen heeft, blijkt dat de RSPO er de voorkeur aan geeft het palmoliebedrijf voorlopig positief te benaderen in plaats van IOI als RSPO-lid ‘uit te sluiten met negatieve sancties’. Marlies Filbri van Oxfam Novib blijft vooralsnog geloven in de goede wil van het palmoliebedrijf: “IOI is een bedrijf dat heeft gezegd: dit kan zo niet langer. Ik ben ervan overtuigd dat ze dat ook menen.”

ZEMBLA: ‘Shampoo met een Luchtje’, 14 oktober om 21.20 uur op de VARA vrijdag op Nederland 2. Mis niets: Volg Joop op Twitter , vind Joop leuk op Facebook