'Staat sluit mensen onterecht op om boetes'

De Staat stopt mensen die niet in staat zijn hun boetes te betalen ten onrechte in de cel. Dat concludeert de Nationale Ombudsman in zijn rapport “Gegijzeld door het systeem”. Het gaat hierbij om mensen die hun boetes wel willen betalen, maar dat door geldgebrek simpelweg niet kunnen.

Ombudsman Reinier van Zutphen schrijft in zijn rapport dat het Openbaar Ministerie (OM) nog altijd verzoekt om opsluiting van mensen die door geldgebrek hun boetes niet kunnen betalen. Bij het verzoek om gijzeling wordt door het OM simpelweg niet uitgezocht wat de reden van het niet betalen is.

‘Burgers die hun boete niet kunnen betalen, mogen niet worden gegijzeld. Mensen met financiële problemen horen niet thuis in de gevangenis,’ aldus Van Zutphen. Volgens hem hebben de gijzelingen ook niets opgeleverd, behalve dan dat het de gezinnen van de gegijzelden opzadelde met enorme problemen. ‘Daar zijn hele schrijnende voorbeelden van.’

Nu.nl schrijft dat het systeem de afgelopen jaren ontspoord lijkt. Bij de totstandkoming van de wet die gijzeling mogelijk maakt, ging men ervan uit dat het een uiterste maatregel zou zijn. In 2014 werd door het OM echter in maar liefst 140.000 gevallen om gijzeling verzocht, in 2013 zelfs 180.000 keer. Uit onderzoek van Nu.nl bleek ook dat steeds vaker om gijzeling wordt gevraagd bij verkeersboetes: vorig jaar 88.169 keer, het jaar daarvoor 116.955 keer. 

Volgens de ombudsman is de wetgeving aangepast om zo snel mogelijk geld in de staatskas te krijgen. Het boetesysteem loopt daarbij ook steeds verder uit de hand. Er worden meer controles gehouden, waarbij de boetes steeds hoger worden. Bij het niet-betalen worden die boetes zelfs drie keer zo hoog. Het Centraal Justitieel Incassobureau biedt daarbij geen mogelijkheid aan de boete in termijnen te betalen. 

Het OM heeft laten weten zich in de conclusie van de ombudsman te kunnen vinden. Er moet meer maatwerk komen voor mensen met grote schulden die gegijzeld dreigen te worden. Het OM zegt dat er de afgelopen tijd al maatregelen zijn genomen om de financiële situatie van mensen die niet kunnen betalen in kaart te krijgen. 

Dat bevestigt ook verantwoordelijk staatssecretaris Klaas Dijkhoff., die vindt dat het inzetten van een gijzeling geen automatisme moet worden. Maar, zo zegt hij erbij, ‘het uitgangspunt is en blijft dat boetes betaald moeten worden en dat dwangmiddelen ingezet kunnen worden om dat doel te bereiken.’

Bron: Nu.nl cc-beeld: Ministerie van Justitie