Teeven: zet mij niet uit

Fred Teeven wil er niet aan dat hij zou moet vertrekken naar aanleiding van de zaak Dolmatov. D66-Kamerlid Gerard Schouw vindt het voorbarig en onverstandig als de staatssecretaris van Justitie zijn aftreden uitsluit. In Nieuwsuur herinnert Schouw eraan dat in de aanloop naar de zelfmoord van de Russische activist ‘fout op fout’ is gestapeld onder verantwoordelijkheid van Teeven. Het asielverzoek van Dolmatov, die politiek asiel aanvroeg vanwege de onveilige situatie in Rusland, werd onterecht afgewezen. Vlak voordat hij zou worden uitgezet, pleegde hij zelfmoord.

In Nieuwsuur komt ook ombudsman Alex Brenninkmeijer aan het woord. Hij schreef meerdere kritische rapporten over de asielopvang in Nederland. Volgens Brenninkmeijer heeft staatssecretaris Fred Teeven zowel zijn rapporten als een noodkreet van Dolmatov genegeerd.

Volgens Eduard Nazarsky , directeur van Amnesty International Nederland, gaat het niet meer om een incident, maar legt de dood van Dolmatov een structureel probleem bloot.

Ik was verbaasd toen ik het rapport zag. Volgens staatssecretaris Teeven moet bij een uitzettingsprocedure in het vervolg de menselijke toets worden toegevoegd. Dat bestaat toch niet! Je moet altijd met je verstand en met je gevoel denken: hebben we hier de juiste beslissing gemaakt.”

Het is een structureel probleem dat in het systeem van asielopvang zit, maar ook bij de mensen die binnen dat systeem werken, zegt Nazarsky. Mensen worden veel te gemakkelijk naar een detentiecentrum overgebracht. “Dit is een heel pijnlijke illustratie van al langer bekende problemen.” Advocaat Marq Wijngaarden sluit zich bij de conclusies van Nazarsky aan. Hij staat de moeder van de overleden Russische activist bij en was ook advocaat van Aleksandr Dolmatov zelf.

Kern van het probleem is dat de IND niet in staat is om de juiste informatie over asielzoekers en vreemdelingen in z’n bestanden op te slaan. En dat leidt vaak tot onrechtmatige opsluitingen. Zo’n dramatisch gevolg als met Aleksandr komt gelukkig niet vaak voor, maar wel dat mensen vaker worden opgesloten.”

Nieuwsuur spreekt ook met Rita Verdonk en Hilbrand Nawijn, de twee voorgangers van staatssecretaris Teeven, over de kwestie. Rita Verdonk vindt dat Teeven verder kan op de ingeslagen weg. Volgens Nawijn is de positie van de staatssecretaris onhoudbaar.

Waarschuwingsbrief gedetineerden genegeerd Ook NRC draagt vandaag bij aan de druk op Teeven en publiceert een waarschuwingsbrief aan de staatssecretaris van tien gedetineerden, die dateert van een week na de zelfmoord van Dolmatov. In die brief vragen de gedetineerden aandacht voor de psychische problemen die zij ondervinden, waarvan de dood van Dolmatov volgens hen een resultaat is.

De dood van de ingeslotene bewijst dat psychische problemen niet goed op waarde geschat worden, zelfs door de autoriteiten die ons asiel hebben afgewezen.

NRC meldt dat Teeven tot op heden geen actie heeft ondernomen naar aanleiding van de brief.

Overheid maakte fouten in zaak-Dolmatov Uit een rapport ( pdf ) van de Inspectie voor Veiligheid en Justitie, dat vrijdag werd gepresenteerd, blijkt dat de overheid op meerdere punten ‘onzorgvuldig gehandeld’ heeft. Meerdere organisaties binnen de vreemdelingenjustitie hebben fouten gemaakt in de zaak van de Russische politiek activist.

Zo werd in het systeem van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) ingevoerd dat Dolmatov verwijderd mocht worden uit Nederland, terwijl er nog een beroep lag. Daarnaast werd de crisisdienst niet ingeschakeld, toen hij in verwarde toestand werd opgesloten in een detentiecomplex. Verpleegkundigen in het Detentiecentrum Rotterdam, waar hij verbleef, waren niet goed op de hoogte van een zelfmoordpoging die hij een dag voor zijn dood had gedaan. Zijn advocaat stelde bovendien dat Dolmatov nooit had mogen vastzitten.

Teeven wijst verantwoordelijkheid dood Dolmatev van de hand Teeven reageert met een brief (pdf) waarin hij zegt geraakt te zijn door de gebeurtenissen en de adviezen uit het rapport te zullen overnemen. Opvallend is dat hij vooral logistieke maatregelen voorstaat en met geen woord rept over een algemeen gebrek aan geestelijke bijstand voor gedetineerde asielzoekers. Ook accepteert hij verantwoordelijkheid voor de gemaakte fouten, maar wijst hij verantwoordelijkheid voor de dood van Dolmatov van de hand:

De IVenJ concludeert in haar onderzoek dat er op verschillende momenten door verschillende organisaties in de vreemdelingenketen onzorgvuldig is gehandeld. Zo is de heer Dolmatov onder meer ten onrechte in vreemdelingenbewaring gesteld, verliep de verleende rechtsbijstand niet conform wet- en regelgeving en is de verstrekte medische zorg tekort geschoten. Of zorgvuldiger handelen door de Nederlandse overheid uiteindelijk tot een andere afloop had geleid, kan de IVenJ niet beoordelen.”

Nieuwsuur: Gaat zaak-Dolmatov Teeven de kop kosten?