Telegraaf belt kind dat vliegramp overleefde

Er is grote ophef ontstaan over een telefonisch interview van dagblad De Telegraaf met Ruben, de 9-jarige overlevende van de vliegtuigramp in Libië. Tegen alle verzoeken van de overheid in kreeg een verslaggever het jongetje toch aan de telefoon.

Door redactie Joop

Het interview met Ruben is een nieuw dieptepunt in de Nederlandse rampverslaggeving. Telegraaf-verslaggeefster Jolande van der Graaf doet niet eens moeite om in haar artikel de sensatiezucht te verbergen:

[…] de Tilburgse jongen die de vliegramp in Libië als enige overleefde, stond gisterochtend in een kortstondig en hartverscheurend telefoongesprek vanuit zijn ziekenhuisbed De Telegraaf te woord. Ruben vertelde dat hij zich niets van het ongeval kon herinneren en was nog niet op de hoogte gebracht van het verlies van zijn ouders […] De arts liet de jongen enkele minuten met de verslaggeefster van deze krant praten. Bij het horen van zijn naam en de woorden ‘Hallo Ruben, kun je me horen?’ reageerde de jongen aanvankelijk emotioneel. Maar toen Ruben begreep dat hij geen familie aan de telefoon had, werd hij kalmer. […]”

De Telegraaf gaat lijnrecht in tegen het uitdrukkelijk verzoek van de overheid om getroffenen niet lastig te vallen. Donderdag deed staatssecretaris Ank Bijleveld van Binnenlandse Zaken een dringend beroep op de pers om zich terughoudend op te stellen.

Secretaris-generaal Ed Kronenburg van Buitenlandse Zaken laakt het Telegraaf-gesprek met Ruben. Op Radio 1 zei de topambtenaar vrijdagmorgen:

Dat zou niet mogelijk moeten zijn. Het is overigens niet zo dat je het ziekenhuis zo maar binnen kunt lopen, dus dit verbaast me wel. In de eerste plaats is het ziekenhuis verantwoordelijk voor de privacy.

Kronenburg, die sinds donderdag in Tripoli is, heeft de Nederlandse ambassadeur in Libië opgedragen de ziekenhuisdirecteur te bellen en hem te vragen alleen nog maar familie en medisch personeel toe te laten bij het bed van Ruben.

Veel mensen tonen op Twitter hun boosheid en verbijstering over de Telegraaf-actie:

Telegraaf die jongetje Ruben belt…ben er stil van! Geloof t gewoon niet! Bah! (Jochem Myjer)

Ongelooflijk, dacht dat de grens nu wel bereikt was. Aasgieren van de emotie. Arm kind. #Telegraaf (Naima Azough, GroenLinks)

Deze dagen zouden zomaar eens het dieptepunt van journalistieke ethiek kunnen blijken, moet niet gekker worden. (Marietje Schaake, D66)

Onbegrijpelijk dat je zo gewetenloos een weerloos jongetje exploiteert dat nog geen idee heeft welke ramp hem is overkomen! #Telegraaf #fail (Sharon Dijksma, PvdA)

De Telegraaf, de krant die km-heffing inbreuk op #privacy vond, belt met 9-jarig slachtoffertje ramp. Gatver! (Ewoud Butter)

RT DIT BERICHT: De snelste manier om uw Telegraaf-abonnement te beëindigen is telefonisch via +31 (0)88 824 824 2 (keuze 4) (Eef Meijerink)

Correctie 10:30 : Eerder werd vermeld dat De Telegraaf-verslaggever de jongen het overlijden van zijn ouders had gemeld. Dit is onjuist.

Update 10:50 : Andere media zijn terughoudender. Zo meldt NRC.next vrijdag dat het in de krant bewust geen foto van Ruben plaatst. De NOS toonde wel beelden van het zwaargewonden jongetje, maar meldt daarover:

In de manier waarop we het beeld gebruiken proberen we zo veel mogelijk uit de persoonlijke levenssfeer te blijven. In de montage hebben we de eerste beelden aangepast, omdat ze naar onze smaak aanvankelijk iets te close waren. Maar zijn gezicht blijft te zien. Vandaag kiezen we ervoor om Rubens achternaam niet te noemen, en op gepaste afstand te blijven van zijn familie en andere nabestaanden. Zijn oom en tante, die inmiddels bij hem zijn, slaan de maat. Andere media maken ook zo hun keuzes. Sommige kiezen voor afstand, andere zenders en kranten komen nog dichterbij. Soms met foto’s over acht kolommen. In het buitenland wordt Ruben wonderjongen genoemd. Televisiestations bellen of wij telefoonnummers willen geven van zijn familie. Doen we niet. CNN is al neergestreken in Tilburg.”

NOS-hoofdredacteur Hans Laroes voegde daar vrijdag rond het middaguur aan toe:

Lastig is dat ‘de’ media niet bestaan, maar dat het verwijt van privacyschending een collectief verwijt is aan de media als geheel. Ikzelf vind het ongevraagd publiceren van foto’s van Hyves ongepast. Ik vind het, zoals De Telegraaf deed, bellen van Ruben door een verslaggeefster te onverantwoord voor woorden, Maar ik vind het hypocriet dat de recensent van de Volkskant het beeldgebruik veroordeelt dat hij in zijn eigen krant kan aantreffen. Het jagen op familieleden, telefonisch of anderszins, is ook niet al te sjiek en logisch.

Update 12:20 : De Telegraaf heeft een schriftelijke verklaring over alle ophef:

In de afgelopen uren zijn er veel vragen gesteld over de berichtgeving rond de ramp in Tripoli in De Telegraaf van vanochtend. Het spijt ons dat er onder onze lezers het gevoel is ontstaan dat De Telegraaf onzorgvuldig heeft gehandeld. Het is nooit onze bedoeling geweest om misbruik te maken van de situatie van Ruben. De hoofdredactie van De Telegraaf hecht eraan te benadrukken dat verslaggeefster Van der Graaf in het onverwacht ontstane telefoongesprek met Ruben niets heeft gezegd over het ongeval en de ernstige familieomstandigheden van het slachtoffer. De Telegraaf heeft tot publicatie besloten omdat Ruben symbool van leven is in deze enorme tragedie. De hoofdredactie respecteert de oproep van het kabinet om terughoudendheid te betrachten in de contacten met nabestaanden.”

Update 12:40 : De Libische autoriteiten hebben maatregelen genomen om de privacy van de 9-jarige Ruben beter te beschermen. Dat zegt een woordvoerder van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken. De politiebewaking in het ziekenhuis waar het Nederlandse jongetje ligt is verdubbeld en het wordt onmogelijk om Ruben nog aan de telefoon te krijgen.

Update 19:20: De familie zegt in een verklaring :  “We willen ook het overgrote deel van de Nederlandse media bedanken voor het respecteren van onze privacy.”