Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

'Voeding is de oplossing'

  •  
27-06-2013
  •  
leestijd 8 minuten
  •  
562 keer bekeken
  •  
Campbell300.jpg
Vincent Harmsen sprak voor Joop.nl met professor Colin Campbell: 'Een dieet van volwaardige plantaardige voeding is superieur in alle opzichten'
Het is ironisch hoe het in het leven kan lopen. Professor Colin Campbell, vandaag de dag één van Amerika’s meest prominente pleitbezorgers van een plantaardig dieet, groeide op op een melkveehouderij in ruraal Virginia.
Hij begon bijna vijftig jaar terug een studie biochemie met het idee om meer mensen toegang te geven tot dierlijke voedsel. ‘Ik had in die tijd zeer traditionele opvattingen over voeding’, vertelt de 79-jarige Campbell in zijn vakantiewoning in de bossen bij Durham, North-Carolina. ‘Ik at zelf ook veel dierlijk voedsel en wilde onderzoek doen naar het verbeteren van de efficiëntie in de veehouderij’. Colin Campbell is echter geleidelijk aan tot een nieuw en provocerend inzicht gekomen. ‘Een dieet van volwaardige plantaardige voeding is superieur in alle opzichten’, zegt hij nu. ‘Dit is geen speculatie. Het wetenschappelijk bewijs hiervoor is simpelweg overweldigend.’
Wanneer Campbell dit zegt draagt het enig gewicht. Professor Campbell opereerde lang in wat de eredivisie van de biochemie genoemd kan worden: hij publiceerde meer dan 350 wetenschappelijke artikelen in gerespecteerde tijdschriften als Nature en The American Journal of Clinical Nutrition, en adviseerde als voedingsdeskundige voor decennia het Amerikaanse Congres. Campbell stond tevens aan het hoofd van de meest grootschalige populatiestudie naar de relatie tussen voeding en gezondheid die ooit werd uitgevoerd – een 20 jaar durend onderzoek van de universiteiten van Cornell en Oxford uitgevoerd onder de Chinese bevolking. Een onderzoek dat door de New York Times werd omschreven als de ‘Grand Prix van de epidemiologie’.
De studie in China bracht interessante zaken aan het licht. In zijn boek The China Study, dat inmiddels in 25 verschillende talen is uitgegeven, beschrijft Campbell de conclusies die hij en zijn team konden opmaken uit meer dan achtduizend statistisch relevante relaties. Zo liet de data zien dat in China, ondanks dat zuivel grotendeels in het dieet ontbrak, botontkalking aanzienlijk minder voorkwam dan onder Amerikanen. Het deed afbreuk aan de breed gekoesterde opvatting dat calcium uit koemelk noodzakelijk zou zijn voor gezonde botten. De algehele conclusie was echter het meest geruchtmakend: overal in China bleek een volwaardig en plantaardig dieet verbonden met minder “welvaartsziekten” als kanker, hartziekte en diabetes.
Recentelijk verscheen Campbells nieuwe boek Whole, waarin hij naar eigen zeggen ‘verder is gegaan waar de China Study was gebleven’ en probeert uit te leggen ‘waarom’ plantaardig voedsel in staat is tot ‘zulke geweldige dingen’. Daarnaast bindt hij de strijd aan met wat hij noemt ‘wetenschappelijk reductionisme’. Campbell: ‘Het verhaal dat de wetenschap mist, is het verhaal van het geheel’.
Campbell620
U bent voorstander van een volledig plantaardig dieet. Hebben we echter niet dierlijk voedsel nodig voor belangrijke voedingsstoffen als ijzer en vitamine B12? ‘Dat is een complete mythe. We onderzochten de mensen op het Chinese platteland op het ijzer in hun bloed. We deden dit op allerlei manieren. Het bleek dat de mensen die plantaardig aten hartstikke gezond waren. (…) Veel mensen willen je daarnaast doen geloven dat je vlees en melk nodig hebt om B12 binnen te krijgen. Niet waar. (…) Wat blijkt? Onder omnivoren komt bloedarmoede, één van de gevolgen van onvoldoende opname van B12, net zo vaak voor als onder mensen met een veganistisch dieet. Het heeft te maken met de context; met de gehele voeding.’
Dus u raadt mensen aan volledig plantaardig te eten? ‘Kijk, ik ben geen arts. Ik ben wetenschapper. En als wetenschapper is het mijn taak aan het grote publiek te vertellen wat we op dit moment weten. Wat we weten is dat plantaardig voedsel een hoop goede dingen doet in het lichaam. Daar staat tegenover dat dierlijk voedsel een hoop slechte effecten heeft. (…) Een volwaardig plantaardig dieet bestaande groente, fruit, ongeraffineerde granen, peulvruchten en bonen – waarbij toegevoegde suiker, olie, en zout wordt weggelaten of geminimaliseerd – levert ongekend veel voordelen op.’
Wat zijn de voordelen van een dergelijk dieet? ‘We weten inmiddels dat bepaalde vormen van kanker, hartziekte, MS, Alzheimer, diabetes type 1 en 2, acne en migraine reageren op een dergelijk dieet. Dit voorkomt deze ziekten, zet de progressie stop – zoals bij MS –, of er vindt, in sommige gevallen, genezing plaats. Het is gepubliceerd in de beste peer-reviewed journals.’
Genezing? Kunt u hier specifieke voorbeelden van noemen? ‘Hartziekte is de belangrijkste, maar ook type 2 diabetes. Ik ben enigszins terughoudend met het woord “genezing”. De genetische basis voor hartziekte en diabetes verdwijnt niet. Wat ik bedoel te zeggen is dat wanneer je op de juiste manier gaat eten de symptomen van deze ziekten verdwijnen. Sommige mensen, zoals Caldwell Esselstyn [cardioloog aan de Cleveland Clinic die zijn hartpatienten behandelt met een plantaardig dieet, red.], noemen dit “genezing”. Maar wat we waarnemen is dat wanneer mensen weer teruggaan naar hun oude dieet, de ziekteverschijnselen ook weer terugkomen. Het woord “genezen” moet op deze manier worden begrepen.’
U heeft geschreven dat de rol van genen bij ziekten ernstig wordt overschat. ‘Dat klopt. Ik maak bezwaar tegen de hedendaagse trend om genen aan te wijzen als de oorzaak van allerlei ziekten. In het algemeen is slechts in een fractie van de gevallen ziekte het gevolg van bepaalde “slechte” genen. In het merendeel is voedsel echter cruciaal. (…) Kanker en andere ziekten zijn niet zozeer het natuurlijk gevolg van bepaalde genen, maar de uiting daarvan. In andere woorden: we kunnen genen hebben die we liever niet zouden bezitten, maar in realiteit – en dit is het grotere verhaal hier – wordt de expressie van deze genen bepaald door dieet.’
U heeft een groot gedeelte van uw carrière onderzoek gedaan naar eiwit en kanker. Wat heeft u ontdekt? ’25 jaar lang deden we onderzoek naar hoe kanker en eiwit werkt, en naar de interactie die plaatsvindt tussen de twee. (…) Met onze dierstudies ontdekte we dat het ontstaan van kanker samenhangt met de hoeveelheid geconsumeerd eiwit. Daarnaast kwamen we erachter dat we de progressie van kanker konden beheersen alleen door het veranderen van deze eiwitdosering. We konden kankergroei aan- en uitzetten. Dit was enorm spectaculair! In die tijd werd dit als een soort ketterij beschouwd. Mensen zeiden tegen me dat ik gek was. Dan keken ze naar het onderzoek, maar het onderzoek was gewoon goed.’
Maar hoe kwam u uit bij dierlijk voedsel als boosdoener? ‘In eerste instantie gebruikten we caseïne, een eiwit dat in melk voorkomt. Andere dierlijke eiwitten hadden hetzelfde effect. Toen we vervolgens verschillende plantaardig eiwitten gebruikte gebeurde er niks, zelfs niet bij een zeer hoge dosering. Tot dan aan toe had ik geen onderscheid gemaakt tussen dierlijk en plantaardig eiwit. Ik had beter kunnen weten. Toen ik aan mijn dissertatie werkte was al bekend dat dierlijke proteïne meer efficiënt is in het stimuleren van groei, wat ook wel “biologische waarde” wordt genoemd.’
In de Wall Street Journal beweerde één van uw critici dat de uitkomsten van uw dierstudies niet per se relevant hoeven te zijn voor mensen. ‘Wanneer we onderzoek doen, doen we dit bijna altijd in een geïsoleerde omgeving. De mate waarin stoffen kankerverwekkend zijn wordt bepaald middels dierstudies. Vervolgens vragen we ons af of deze bevindingen consistent zijn met ervaringen in de buitenwereld. Als een theorie staande blijft terwijl deze door de verschillende stadia van onderzoek gaat, dan neemt de plausibiliteit ervan toe. In de wetenschap weten we iets nooit helemaal zeker. Het enige dat ik kan zeggen is dat er een ongekend consistent patroon is.’
Doelt u met een “consistent patroon” op uw onderzoek in China? ‘In China probeerde we te kijken of er een algemeen verhaal stak achter onze bevindingen in het laboratorium. Het resultaat was fantastisch. Er wordt mij vaak verteld dat de uitkomsten werkelijk revolutionair zijn. (…) Alles kwam samen: we zagen heel helder dat waar men meer dierlijk voedsel at, meer zogeheten “Westerse ziekten” voorkwamen. (…) We konden bijvoorbeeld op basis van de gegevens een prachtig model maken voor borstkanker. Dit bleek met name samen te hangen met zuivelconsumptie. Dit verklaart waarschijnlijk ook waarom Nederland het hoogste percentage in de wereld heeft als het gaat om borstkanker.’
Borstkanker is volgens u gerelateerd aan zuivelconsumptie? ‘Ja, dat denk ik wel. Het is de beste verklaring die we hebben. Het komt door een combinatie van factoren; het is niet alleen het dierlijke eiwit. Als je veel zuivel en dierlijk voedsel eet, eet je minder complexe koolhydraten en minder voedingsvezel. In China bleken dat belangrijke factoren te zijn. (…) We bestudeerden daar verschillende zaken. Toen we het hele plaatje zagen zeiden we: “Wow, alles werkt samen op dezelfde manier”. (…) Het is dus het geheel. Je bent het beste uit met een volwaardig plantaardig dieet vanwege de samenwerking van alle voedingsstoffen.’
U schrijft in Whole dat de samenwerking van voedingsstoffen hetgeen is dat de voedingswetenschap mist. ‘Precies. Wetenschappers spenderen soms hun hele leven met het bestuderen van één reactie. Toen ik biochemie begon te doceren wisten we nog helemaal niet zoveel. Met het verstrijken van de jaren zagen we meer en meer reacties. (…) Het belangrijkste punt dat ik wil maken is dat we erachter zijn gekomen dat de complexiteit van voedingsstoffen, en hoe deze werken in ons lichaam, ons begrip te boven gaat. De wetenschap blijft echter nog één reactie per keer bestuderen. Dit is waardeloos zolang je niet naar de gehele context kijkt.’
U schrijft in Whole ook erg kritisch over de moderne geneeskunde. ‘Geneeskunde is gebaseerd op dit reductionistisch denken. We creëren medicijnen die gericht zijn op het beïnvloeden van één enkele reactie in het lichaam. (…) De hele farmaceutische industrie gaat uit van de ridicule veronderstelling dat dit mogelijk is. Maar het negeert al het andere dat in het lichaam gaande is, bijvoorbeeld deze ene reactie weer andere processen verstoort. (…) Om deze reden hebben medicijnen altijd bijwerkingen. Waarom we reductionistisch blijven denken? Omdat er geld mee verdient kan worden, dat is de primaire reden.’
Is Whole erop gericht om de farmaceutische kijk op gezondheid te weerleggen? ‘Ik verwoord het liever niet op die manier, ik heb al vijanden genoeg. (…) De farmaceutische industrie ziet mij als een bedreiging omdat wat ik zeg hun verdienmodel schaadt. Maar het mag dan misschien een goed verdienmodel zijn, het is geen gezondheidsmodel. Het hele systeem stelt een kleine groep mensen in staat om heel veel geld te verdienen ten koste van de gezondheid van vele anderen. Dat is een sterke aanklacht, dat weet ik, maar dat is wat het is! (…) Maar in mijn boek breng ik een positief verhaal, daar zou ik liever op willen focussen.’
Wat is het positieve verhaal dat u hoopt dat mensen uit uw boek halen? ‘Ik hoop dat mensen begrijpen dat we de enorme kosten van de zorg onder controle kunnen brengen, dat dit in onze eigen handen ligt. Het is heel simpel. Maak jezelf bekend met wat volwaardige voeding kan doen. Probeer het vervolgens. Doe het goed, don’t mess around. Doe het voor twee weken en oordeel dan zelf. Het punt dat ik in Whole probeer te maken is dat de oplossing ons recht in het gezicht staart. De oplossing is voedsel.’

Meer over:

leven, nieuws
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.