Volmacht vaker misbruikt om stemmen te ronselen

Stemmen ronselen, de afgelopen dagen zijn er in verschillende gemeentes vermoedens gerezen dat dit is gebeurd. Na Soest en Heusden lijkt er nu ook in Roermond te zijn geronseld in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen. Maar wanneer is er sprake van ronselen? Wanneer wordt de wet overtreden?

In Roermond zegt waarnemend burgemeester Cammaert (CDA) dat hij van verschillende kanten heeft gehoord dat politieke partijen kiezers vragen om hun stempas af te geven als ze niet van plan zijn te gaan stemmen. Hij wijst erop dat het geven van een volmacht van de kiezer zelf moet uitgaan. Kiezers benaderen met de vraag om een volmacht te geven, is strafbaar. De burgemeester heeft in een brief aan de lijsttrekkers en fractievoorzitters in Roermondse raad geschreven dat hij aangifte doet als hij daarover nog meer berichten krijgt. Dat meldt de NOS donderdagochtend.

Cammaert schrijft niet welke partijen hij verdenkt van ronselpraktijken, maar eerder bleek dat het OM de voormalige VVD’er Jos van Rey verdenkt van het ronselen van stemmen. In oktober 2012 werden bij hem thuis volmachtformulieren gevonden. Bij de verkiezingen van 19 maart is Van Rey lijstduwer van de door hem opgerichte Liberale Volkspartij Roermond.

Deze week rezen ook verdenkingen van stemmen ronselen in Soest en Heusden, zo schrijft onder andere Trouw. Burgemeester Jan Hamming van Heusden deed aangifte bij de politie. Hij roept kiezers op hun stem niet af te geven. In Soest ligt PvdA-lijsttrekker Osman Suna onder vuur omdat hij samen met fractielid Adem Baskaya bij een moskee mensen die niet willen stemmen, heeft aangespoord hun stembiljetten in te leveren. 

Bij de NOS is te lezen dat het ronselen ook bij eerdere verkiezingen is voorgekomen.

Wat is ronselen? Volgens de Kieswet is het “verboden om volmachtstemmen te ronselen (stelselmatig kiezers vragen namens hen te mogen stemmen)”, legt de NOS uit. Een kiezer kan een andere kiezer in zijn gemeente wel machtigen om voor hem of haar te stemmen. Een handtekening op de stempas is daarvoor voldoende. Iemand mag maximaal twee volmachten aannemen en dus niet een hele stapel.

Volgens secretaris-directeur van de Kiesraad Melle Bakker is eigen initiatief van de kiezer het belangrijkste element bij een volmacht:

Als iemand niet in staat is om zelf te gaan stemmen, dan kiest diegene zelf iemand anders die dat voor hem mag doen.

Maar tussen het op eigen initiatief een stempas afgeven of een stempas weggeven aan een ronselaar ligt een grijs gebied, zegt Bakker: 

Een politieke partij mag wel aanbieden om te bemiddelen voor een kiezer, maar wat niet mag is langs de deuren gaan als kandidaat-raadslid om te vragen om stempassen

Volgens Bakker is er geen echte controle op de volmachten. Mensen zetten thuis hun handtekening op een stempas geven die direct aan een ander. Daar is ooit voor gekozen om het mensen zo gemakkelijk mogelijk te maken en meer mensen toch naar de stembus te krijgen.

NOS: Is het ronselen of een volmacht? / Audio: Burgemeester: stemmen ronselen, kan het me niet voorstellen

Trouw: Ook in Roermond mogelijk stemmen geronseld

Foto-cc: Mooste