Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Wat je verliest als je alleen maar wilt winnen

  •  
12-07-2012
  •  
leestijd 5 minuten
  •  
bied_300.jpg
Prachtige clip, fantastisch betoog: Scenarioschrijver Charlie Kaufman - Being John Malkovich; Eternal Sunshine of the Spotless Mind - over wat er in het leven echt toe doet
Charlie Kaufman hield bij de uitreiking van de Bafta Awards – de Britse Oscars – een speech van 70 minuten. Die ging tot verrassing van het publiek niet over de geneugten van film of over de kunst van het scenarioschrijven. In plaats daarvan hield hij een betoog over wat er mis is met de wereld en met de manier waarop we er in staan. Hoe we verzuipen in de ‘content’ en murw worden. Het is een aanklacht tegen de alles verpletterende kracht van marketing en de zucht naar succes. Maar het is ook een pleidooi voor kwetsbaarheid en compassie. En een oproep tot verandering.
De speech dateert van september 2011. Regisseur  Eliot Rausch , die online naam maakte met zijn tot tranen roerende korte film over een man en zijn hond die een spuitje moet krijgen ‘Last minutes with Oden’ , heeft de lange speech van Kaufman teruggebracht tot vijf minuten en voorzien van beelden. Het resultaat is poëtisch, zowel in woord als beeld.
Joop heeft van de tekst een vertaling gemaakt. Bekijk en beluister eerst de clip, lees m dan rustig na.
Wat ik te bieden heb
Zo. Jullie zijn hier en ik ben hier. Onze tijd besteden we zoals dat moet, de tijd moet immers besteed worden.
Ik ga nu deze tijd niet besteden zoals ik meestal mijn tijd besteed: door te proberen je over te halen me te mogen; te proberen je gedachten te sturen, mijn voodoo-technieken in te zetten met de snelheid van het licht, snelheid van het geluid, snelheid van gedachten.
Dat is voor mij een aloude manier van tijdsbesteding. Ik probeer hier dieper te graven, in de hoop te kunnen helpen. 
De vertrouwde manier van tijdsbesteding bedekt een aloud gebrek met fleurigheid, met razendsnel werkende afleiding. Laat me om die wijze van tijdsbesteding te kunnen veranderen dat aloude gebrek zichtbaar maken. 
Ik betreed daarmee blind een onbekend terrein. Ik weet niet wat het gebrek is, ik weet wel dat het al oud is. Ik weet dat het gebrek een tekort is in mijn zijn. Ik weet ook dat het teder is en ik geloof dat het niet te begrijpen valt of dat het in ieder geval niet in woorden te vangen is.
Ik denk dat jij ook zo’n gebrek hebt. Ik denk dat het zowel echt iets van jou persoonlijk is als dat iedereen het heeft. Ik geloof dat het iets is dat verborgen moet blijven en beschermd moet worden en iets waar vijf keer per dag op gedanst wordt.
Het is iets in ons dat voor anderen niet interessant zou blijken als het onthuld werd. Het is hetgeen je zwak en kleinzielig maakt. Het is hetgeen dat het echt, echt, echt, onmogelijk maakt om van jou te houden. Het is jouw geheim, zelfs voor jezelf. Maar het is ook iets dat wil leven.
Het is de plek waar je kunst, je schilderij, je compositie, je filosofische verhandeling, je filmscript, wordt geboren.
Over heel de wereld brengen mensen ontelbare uren van hun leven door met amusement dat hen gevoerd wordt in de vorm van films, tv-programma’s, kranten, YouTube video’s en het internet. Het is belachelijk om te denken dat dat spul je hersens niet beïnvloedt.
Het is net zo belachelijk om te geloven dat deze massale vorm van afleiding en manipulatie de mensen die de macht hebben niet goed uit zou komen. 
Mensen doden hun geest. Ze weten het misschien niet eens omdat ze op grote schaal geproduceerde rotzooi gevoerd krijgen. De verpakking is fleurig en schreeuwend maar wordt in dezelfde fabrieken gemaakt die ook Magnum-ijsjes en iPads produceren, door mensen die denken: ‘Hoe kan ik mensen zo ver krijgen dat ze meer van dit spul kopen?’
Zij zijn erg goed in hun werk. Maar je krijgt alleen wat ze maken, omdat ze het maken. Ze verkopen je iets. En daar is de wereld nu op gebouwd. Politiek en overheid zijn daar op gebouwd, bedrijven zijn er op gebouwd, relaties tussen mensen zijn er op gebouwd.
En we doden onze geesten, wij allemaal, en we maken elkaar dood, en we haten elkaar en we maken elkaar uit voor leugenaars en slechteriken omdat alles marketing is geworden.
We willen winnen omdat we eenzaam zijn en leeg en bang. En omdat ons wordt wijsgemaakt dat we dat gevoel kunnen veranderen door te winnen.
De wereld is nu erg griezelig. Is het altijd al geweest. Maar iets enorms en typisch van deze tijd ontneemt ons het zicht.
We moeten leren zien dat dit niet de werkelijkheid is maar dat het een keuze is die we maken of die we anderen toestaan voor ons te maken. Laat jezelf niet wijs maken dat de wereld nu eenmaal is zoals de dingen zijn.
Wat ik wil zeggen is dit: het besef dat door eerlijk,  bedachtzaam te zijn, door ons bewust te zijn van het bestaan van andere levende wezens er een verandering kan ontstaan in de manier waarop we denken over onszelf en de wereld, en onszelf in die wereld. 
Wij zijn niet louter het passieve publiek voor dit grote, verziekte machtsspelletje.
We hoeven dat niet te zijn.
We kunnen zeggen wie we zijn, we kunnen ons recht op bestaan verzekeren. We kunnen tegen de pestkoppen en bedriegers, de mensen die ons voor schut proberen te zetten of te paaien, de mensen die geen terughoudendheid kennen om ons voor te liegen in een poging ons geld en onze loyaliteit te bemachtigen, we kunnen ze zeggen dat we nadenken – echt nadenken – over wie we zijn. 
We kunnen ons uitspreken waardoor anderen zich niet zo alleen zullen voelen.
Ik wil zeggen dat ik de hoop koester dat er een andere manier is om in deze wereld te leven. En dat ik denk dat met moed en kwetsbaarheid en eerlijkheid de spullen waar we onze wereld mee vol stoppen een beter doel kunnen dienen.
Wat ik te bieden heb is mijzelf.
Wat jij te bieden hebt is jouzelf.
Volg Joop op Twitter , vind Joop leuk op Facebook. Of abonneer je op de dagelijkse nieuwsbrief met een handig overzicht van nieuws en opinies.

Meer over:

kijk nou, nieuws
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.