Zwitsers referendum ongeldig verklaard omdat kiezers niet goed geïnformeerd waren

Het Hooggerechtshof heeft de uitslag van een in februari 2016 gehouden referendum ongeldig verklaard. Het is voor het eerst in de geschiedenis dat een de rechters zo’n beslissing hebben genomen. Het hof constateert dat de kiezers verkeerd geïnformeerd waren over de kwestie waar ze over moesten stemmen. Die ongeïnformeerdheid werd relevant omdat de uitslag een miniem verschilt tussen tegen en voor kende: 50,8 procent versus 49,2 procent.

“Gegeven het minieme verschil bij de uitslag van de stemming en de ernst van de onregelmatigheden is het mogelijk dat de uitkomst anders was geweest,” constateert het Hof. Het bewuste referendum, geïnitieerd door de christen-democraten, ging over het opheffen van de belastingongelijkheid tussen getrouwde stellen en samenwonende paren. De eerste groep doet gezamenlijk aangifte, de laatste doen dat los van elkaar en hebben daardoor op meer aftrekposten aanspraak.

Vooraf aan het referendum had de overheid gemeld dat 80.000 stellen getroffen werden door die ongelijkheid. Het voorstel tot gelijktrekking werd verworpen. Na de stemming bleek het om meer dan 450.000 echtparen te gaan.

De christen-democraten verwelkomden het vonnis maar critici stellen dat het de deur opent naar een hausse aan rechtszaken over oude en toekomstige referenda.

Desinformatie en referenda met een miniem verschil in de uitslag spelen ook in andere landen. Het bekendste voorbeeld is de Brexit. Veel kiezers kozen voor het verlaten van de EU omdat de Brexiteers hen verhalen op de mouw hadden gespeld over onder meer enorme besparingen die later niet bleken te kloppen. Het verschil tussen Leave en Remain bedroeg 3,78 procent.

cc-foto: Mehr Demokratie