Aanstellerij om wetenschapsfraudeur

Wel eens van Dirk Smeesters gehoord? Ik niet, tot hij het acht uur Journaal haalde als wetenschaps- of onderzoeks-fraudeur. Voor die tijd was Smeesters universitair docent en een paar jaar hoogleraar bedrijfskunde met als vakgebied consumentengedrag en maatschappij aan de Erasmus universiteit in Rotterdam.

Smeesters schreef meestal samen met anderen een bescheiden aantal artikelen, waarvan als ik het goed begrepen heb de belangrijkste tot de volgende ‘wetenschappelijke’ conclusies leidde: mensen met slordige bureaus, werken efficiënter, personen die aan de dood denken snoepen meer en al te dunne fotomodellen maken reclame minder effectief. Wetenschappelijke flauwekul natuurlijk en hooguit goed voor een stukje in de krant, als er nog ruimte over is en een redacteur zich er eens makkelijk vanaf wil maken. 

En nu ook goed voor het acht uur Journaal dat voor de derde keer in korte tijd ‘wetenschapsfraude’ kon koppen.

Wat heeft Smeesters gedaan? Smeester heeft gegevens weggelaten. Dat wil zeggen dat hij uit alle beschikbare uitkomsten die koos die zijn hypothese (bijvoorbeeld dat personen die aan de dood denken meer snoepen) bevestigden. Zijn gegevens waren dus niet onjuist, maar door het schrappen van gegevens die hem niet goed uitkwamen, niet representatief. En dus was ook de gegeneraliseerde conclusie onzin. Hoe erg is dat? 

Heel erg. Tenminste in een wereld waarin onderzoekjes naar aan de dood denkende snoepers, onopgeruimde bureaus en dunne fotomodellen serieus worden genomen en in een wereld waarin van een hoogleraar wordt verwacht dat hij keurig wetenschappert en les geeft. Het is dus erg voor de universiteit. Binnen die wereld is het rommelen met gegevens een doodzonde. Daarbuiten valt het reuze mee. 

Want laten we eerlijk zijn, wie is er nu gedupeerd door deze ‘fraude’. Ja, het doet de naam van de Universiteit geen goed en misschien voelen een paar collega’s of studenten zich bij de neus genomen, maar zij zouden de strapatsen van Dirk Smeesters natuurlijk ook als een waardevolle les kunnen ervaren. En verder?

Verder gaat het natuurlijk nergens om, in een discipline die het jammer genoeg veelal moet hebben van ‘hearsay’-onderzoeksmethoden, waar zo nu en dan een frauderende hoogleraar tegen de lamp loopt, maar waar het probleem van de frauderende respondent helaas onoplosbaar is.

Het is komkommernieuws.