Alles wat wenselijk is

Er zijn verschillende nieuwjaren. Je hebt het zalige, het vrolijke, het gelukkige en het gezegende nieuwjaar. Het laatste komt steeds minder voor omdat het een religieuze connotatie heeft, en van religie, dat is inmiddels uitentreuren bewezen, daar komt alleen ellende van.

Van de andere drie heb ik het zalige nieuwjaar altijd het merkwaardigste gevonden. Zalig heeft namelijk drie betekenissen, te weten: een synoniem van heerlijk, het voorstadium van een heiligverklaring, en overleden.

Ik neem aan dat de eerste hier van toepassing is, want iemand een dood nieuwjaar wensen is niet netjes en een heiligverklaring is een tak van sport in het katholicisme. Het vrolijke en het gelukkige nieuwjaar zijn sterk aan elkaar verwant. Omdat we in de maakbare samenleving met z’n allen als idioten gelukkig lopen te zijn of op z’n minst doen alsof omdat je anders de verdenking op je laadt dat er iets mis met je is, zijn we altijd vrolijk. Indachtig de heersende neoliberale leer is het namelijk per definitie uw eigen schuld als het niet goed met u gaat. Dan zou u hebben gefaald en dat moet u voor de buren niet willen, want we zijn allemaal winnaars met een veel te hoge hypotheek en een hybride Hyundai. 

De nieuwjaarswens is kort en bondig en het is zeer ongebruikelijk om er enig voorbehoud op te maken. Antwoord dus bijvoorbeeld niet met: “Ja, waarschijnlijk wel, tenzij die baan niet doorgaat of ik mijn bloeddruk helemaal niet meer onder controle krijg omdat het me maar niet lukt om te stoppen met roken.” Dat drukt de feestvreugde en dat kan niet de bedoeling zijn. Want u weet: we zijn allemaal succesvol, gelukkig en vrolijk. Redeloze opgewektheid is ook opgewektheid.

De werkelijke betekenis van de nieuwjaarswens lijkt schuil te gaan in de laatste lettergreep. Men drukt de hoop uit dat het in 2016 goed met u zal gaan. Daar zit iets vrijblijvends in, want de persoon die u dat toewenst heeft daar geen enkele invloed op. Hij hoopt het slechts. Behalve een gelukkig of vrolijk nieuwjaar wordt het woord ‘gezond’ vaak ook nog ergens in de wens verweven. Dit is een toevoeging van het kaliber ‘beterschap’. Beide hebben betrekking op de fysieke gesteldheid van de aangesprokene en beide zijn even zinloos, want van legio factoren afhankelijk en niet te beïnvloeden door derden.

Wie er zeker van wil zijn dat hij alle wensgebieden covert kan zich bedienen van ‘de beste wensen’. Hiermee zit je altijd snor. De beste wensen bestrijken het volledige spectrum van geestelijke, lichamelijke en economische gezondheid. Sommige mensen doen er nog een schepje bovenop en laten de beste wensen volgen door ‘en alles wat wenselijk is’. Zij achten de beste wensen alleen niet voldoende. Die variant is, toegegeven, waterdicht, waarbij de truc ‘m zit in ‘alles’. Dan ben je helemaal klaar. Niks meer aan doen.

Ondanks zijn vrijblijvende karakter zit er een anti-discriminatoir aspect aan de nieuwjaarswens, want ook mensen die elkaar de rest van het jaar niet kunnen luchten of zien en geen gelegenheid onbenut laten om de ander het leven zo zuur mogelijk te maken, wensen elkaar een van de bovenstaande nieuwjaren. Dat gaat weliswaar niet van harte en beide partijen voelen zich enigszins ongemakkelijk, maar toch geven ze elkaar de hand en wensen elkaar iets positiefs toe. Of dat gemeend is, is een andere zaak. Zo beschouwd valt de nieuwjaarswens te vergelijken met een felicitatie op een verjaardag, met dit verschil dat die zich beperkt is tot een dag, terwijl de nieuwjaarswens het hele jaar geldig is.

Ik wens u een gelukkig, gezond, voorspoedig en economisch rendabel 2016. En verder ook alles wat wenselijk is. Als u weet dat ik u niet zo zie zitten, mag u zelf invullen wat ik daarmee bedoel.