Anderhalf hoeraatje voor het ESM

Wat valt er een verregaande flauwekul te lezen over het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM). Overal op het internet wordt de teloorgang van de Nederlandse soevereiniteit voorspeld. Of anders op zijn minst dat wij veertig miljard euro in een bodemloze put gooien, terwijl we zelf zo rood staan.

Ja, we zouden ons weer als de gekke Henkie manifesteren van Europa. Echt iets voor de linkse kerk en de Haagse elite.

We schakelen de televisie met het horrorkanaal uit en betreden de werkelijkheid. Dat ESM is bedoeld voor noodsituaties. De eurolanden en het Internationaal Monetair Fonds pompen er 750 miljard euro aan garanties in. Met dat geld kunnen kapseizende landen of ‘systeembanken’ boven water worden gehouden.

In de meeste gevallen is in de EU eenparigheid van stemmen nodig. Eén enkel land kan de besluitvorming dan ook tegenhouden. De EU is een Calimero-paradijs, waar Luxemburg, Malta of Cyprus alles kunnen tegenhouden. Of Nederland.  Bij het ESM is dat niet het geval. Daar geldt in zekere mate het criterium: “Wie betaalt, bepaalt.” Nederland vult 5,7% van de kas en heeft dan ook 5,7% van de stemmen. Een beetje zoals het gaat op de aandeelhoudersvergadering van een groot bedrijf. En dan nog. Dat geldt alleen voor noodgevallen. In zo’n situatie kan een besluit al genomen worden als 85% van de stemmen voor is.

Daarom zullen wij bondgenoten moeten zoeken om het beleid van het ESM daadwerkelijk te beïnvloeden. Het getuigt van een gruwelijke nationale zelfoverschatting om te denken dat Nederland de enige verstandige deelhebber aan het ESM is, terwijl de andere Europese landen zonder een uitzondering potverteerders zijn die met zijn allen onze zuurverdiende euro’s over de balk gaan smijten. Of anders van een paranoïde instelling.

Er zit wel degelijk een zorgwekkende kant aan het ESM en dat zijn de eisen die het volgens de eigen reglementen aan de debiteuren móet stellen. Zij zijn verplicht om uiterste zuinigheid in hun wetgeving op te nemen en het liefst in de grondwet. Zij zijn dan verplicht om te allen tijde te streven naar overschot op hun begrotingen. Ook verplicht is ondertekening van het Verdrag voor stabiliteit, governance en Coördinatie in de EMU , dat Mark Rutte een maand geleden al op zijn zwierigst heeft gesigneerd. Als een land meer dan 60% van zijn BNP aan staatsschulden heeft en geen kans ziet het overheidstekort binnen afzienbare tijd tot een half procent terug te brengen, dan volgen de miljardenboetes waarmee de kiezers tijdens de geboorte-uren van het Kunduz-akkoord zo bedreigd zijn. De beruchte 3% zijn een tussenstap in dit streven.

Het is de vraag of in tijden van crisis en krimp begrotingsoverschotfetisjisme zo verstandig is. Bezinning is noodzakelijk en dat kan door de kiezers van de Europese lidstaten worden afgedwongen, bijvoorbeeld als zij zich laten inspireren door de Franse politieke omwenteling.

Daarom kan Nederland wel een voorzichtig ‘ja’ zeggen. Geen drie maar wel anderhalf hoeraatje voor het ESM.