Anonieme klagers

Het verhaal met de brief van de schooldirecteur aan een anonieme klager is inmiddels bijna een kwart miljoen keer bekeken. Als je ‘m nog niet gelezen hebt, moet je het zeker doen. Het gaat over een ouder die tegenover de directeur anoniem een zieke vader ervan beschuldigt zijn ziekte te simuleren want hij doet nog gewoon andere dingen, zoals taarten bakken voor de schoolkinderen. De directeur van openbare basisschool Develhoek wijst de in het wilde weg wantrouwende ouder op schitterende wijze terecht en geeft deze en passant een paar wijze levenslessen mee.

Deze anonieme klager is helaas niet uniek, al zou je nog zo graag willen dat de mensheid gevrijwaard zou zijn van dergelijke achterbaksheid. Zelf ben ik opgegroeid met een vader die jarenlang, het grootste deel van mijn leven, ernstig ziek was. Ik ken dergelijke klagers ook. Terwijl mijn vader kermde van de pijn en hij soms acuut naar het ziekenhuis afgevoerd moest worden, hoorde ik hen  – altijd mensen die mijn vader amper kenden – kwaadspreken en zeggen dat “hij best kon werken.” Het waren stuk voor stuk van die types die immer vrezen zelf iets tekort te komen. Wantrouwen is hun grondhouding, wrok hun zuurstof. Ik ben ze nooit vergeten en nog altijd op alert op dergelijk gedrag.

Het verschil is dat in mijn jeugd – voor zo ver ik me kan herinneren – dit soort zuurpruimen grotendeels genegeerd werden, het gif dat ze proberen te verspreiden werd amper geconsumeerd. Dat was verstandig want hun ‘klachten’ brengen je nergens. Driekwart van de anonieme meldingen over uitkeringsfraude betreft mensen die helemaal geen uitkering hebben, vertelde een directeur van een sociale dienst me ooit. Rapporten bevestigen dat ook: de fraude wordt schromelijk overschat. Opvallend is dat de schade door belastingfraude vele malen hoger ligt dan door uitkeringsfraude maar daar niet over geklaagd wordt. De spitsburgers, zoals ze vroeger spottend genoemd werden, trappen altijd alleen naar beneden en slijmen naar boven.

Sinds de eeuwwisseling zag ik de maatschappelijke rolverdeling veranderen. De spitsburgers werden niet meer genegeerd, ze dienden gehoord te worden, serieus genomen. Op alle gebieden. Want de kwaadsprekers praten niet alleen zo over zieke vaders, ze strooien hun verdachtmakingen ook rond over vluchtelingen, over slachtoffers van seksueel geweld, over eigenlijk iedereen die ze als zwakker zien dan zijzelf. Op alles wat ze beweren wordt nu ingegaan alsof het gaat om nuttige inzichten, terechte zorgen. Vroeger werden hun klachten beschouwd als fake news avant la lettre, nu zijn het plots ‘bezorgde burgers’ en worden ze door journalisten behandeld alsof het Aristoteles of andere grote geesten betreft.

Terwijl wat ze doen als sinds mensenheugenis ingaat tegen de basisregels van iedere beschaafde samenleving. Er wordt al voor gewaarschuwd in de Tien Geboden: Gij zult geen valse getuigenis spreken tegen uw naaste. Voilà daar is de joods-christelijke cultuur die door hen verkracht wordt. Maar het cynische is natuurlijk dat juist dit soort mensen zelf het hardst klagen over de teloorgang van de joods-christelijke cultuur. Als die al verloren gaat, dan is het juist door hen toedoen.

Het is jammer en vertekenend dat dergelijke klagers ‘serieus’ genomen worden en zoveel aandacht krijgen. Premier Rutte bijvoorbeeld paaide de spitsburgers in de afgelopen campagne zelfs openlijk in zijn brief aan alle Nederlanders:

Ik herkende dat natuurlijk helemaal niet. Dat soort mensen zijn er immers altijd al geweest en we hebben er dan ook sinds mensenheugenis een woord voor: wegpiraat. Alleen de spitsburger meent dat het altijd erger wordt, en dat menen ze al tientallen jaren. Die klacht hoef je dan ook niet serieus te nemen, wat je wel ernstig kunt nemen is de levenshouding van deze klagers. Net zoals je het gedrag van asocialen moet corrigeren, kun je ook wat doen tegen deze maatschappelijke ziekte. Een nationale anti-moppercampagne bijvoorbeeld. Hebben de cabaretiers meteen weer voor jaren materiaal.

Tegenover de spitsburgers staan veel meer mensen die niet zo zijn. Ons gezin werd vaak geholpen door tal van buren, kennissen en soms wildvreemden die daar geen enkel belang bij hadden en handelden uit naastenliefde of broederschap. Dat is nog steeds zo. Toen hulp aan vluchtelingen noodzakelijk was meldden zich prompt tienduizenden vrijwilligers aan, veel meer dan dat er klaagden over hun komst. Het verschil? De eerste groep kreeg nauwelijks aandacht van media en politiek, de laatste alleen maar. Laten we dat weer eens omdraaien, dat is eerlijker, beter en verstandiger. En ik hoop dat de zieke vader snel beter wordt.