Bedreigde traditie: Speculaasvarken

Ze zeggen wel eens, lieve mensen: alles wordt steeds meer inwisselbaar. Onze dorpen en steden lijken op elkaar. Het is allemaal van hetzelfde laken een pak. Zet iemand uit Berkel neer in Hellevloetsluis, plaats een Nieuwerkerker in Oud Beijerland en het ziet er allemaal uit alsof hij thuis is. Dat wil zeggen, als hij niet in de dorpskern woont maar in zo’n nieuwbouwwijk daarbuiten. Ik maak me sterk dat dit met de meeste van U het geval is. Net als met mij. Ik woon in een Schiedams flatgebouw uit 1958, dat net zo goed in Rugge had kunnen staan. Rugge? Dat is een buitenwijk van Brielle op de weg naar Oostvoorne.

Des te belangrijker is het dat we toch proberen de eigenheid van onze steden en dorpen te bewaren. Als dat niet lukt met het aanzicht van nieuwbouwwijken dan moet het maar via de band van tradities en gerechten. Vlak bij mij worden in het dorp Kethel volgende maand de nationale kampioenschappen tonnetje steken gehouden. En wel op 9 september. Omdat tonnetje steken buiten Nederland niet voorkomt, zijn het tevens de wereldkampioenschappen. Ik heb nou geen zin om uit te leggen hoe het precies werkt maar je moet net als een ridder met zijn lans een stok door een gat boven je steken. Dat zit in een plank die onderdeel uitmaakt voor een puts water. De kans dat je tot vreugde van het publiek een nat pak haalt is gigantisch. De kans dat ze bij U in de buurt vergelijkbare spelen deden, is groot. Vraag het maar eens bij de historische vereniging na. En bekijk dan of U die oude traditie weer in het leven kunt roepen. Als het geen katknuppelen of ganstrekken is, dan hebt U een mooi nieuw middel in handen om gemeenschapszin te kweken.

Maar de liefde kan ook door de maag gaan. Zo zet Rob van Klaarwater, de roemruchte kastelein van het Schiedamse jenevercafé Het Spul zich in voor de wederopstanding van het Schiedamse speculaasvarken. Dat werd gebakken ter gelegenheid van de jaarlijkse varkensmarkt. Saillant detail: speculaaskruiden zijn ook een kenmerkend onderdeel van elk jeneverrecept.

Rob heeft een tijd lang mini-speculaasvarkentjes laten bakken voor bij de koffie in zijn café maar de banketbakker die ze nog kon leveren is er al jaren geleden mee opgehouden. Hij heeft wel de vormpjes aan Rob gekregen. Vrijdag stond hij in het AD met een oproep aan liefhebbers om die Schiedamse speculaasvarkens weer te gaan maken. Ik hoop dat er een banketbakker naar voren komt.

En als U eens navraagt bij oma of opa, dan zult U wellicht merken dat bij U in de buurt ook een heel traditioneel koekje bestond zoals dat Schiedamse speculaasvarken. De Vlaardingse IJzerkoekjes bestaan nog en de Maassluise Moppen meen ik ook. Waar blijven de overige plaatsen in onze streek. Dat vraag ik u, mijne dames en heren, ontdek het streekgebak en blaas de productie nieuw leven in.

Naschrift: sommige Jopers vragen zich hier ander af wat de achtergrond van deze opiniebijdrage is. Daarover kan ik kort zijn: het is de tekst voor mijn wekelijkse radiopraatje in het programma Het Late Avonduur,dat Alfred Blokhuizen voor een hele reeks lokale radiostations in en rond de Rijnmond maakt. Ik heb het per ongeluk naar de redactie van Joop gestuurd. Niettemin is het verheugend dat het ook hier kritische weerklank vindt. Ook luisteren? De column wordt komende woensdag uitgezonden tussen elf uur en middernacht. Voor meer informatie kijk bij De Late Avond. En hier is een kaartje met de aanbevelenswaardige en voortreffelijke omroepen die het programma uitzenden. Zit U aan de Costa Brava, dan FM Calpe.